सार्वजनिक वस्तूंमध्ये अर्थव्यवस्थेत खालीलपैकी कोणती वैशिष्ट्ये आहेत?

I. ते प्रतिस्पर्धी नसतात.

II. ते अपवर्ज्य आहेत.

योग्य उत्तर I आणि II दोन्ही आहे. Key Points 

• सार्वजनिक वस्तू म्हणजे वस्तू किंवा सेवा ज्या समाजातील प्रत्येकजण वापरतात, मग त्यांनी त्यासाठी पैसे दिले किंवा नसले तरीही.
• गैर-प्रतिस्पर्धी म्हणजे एखाद्या व्यक्तीने चांगल्या गोष्टींचा वापर केल्याने इतरांसाठी उपलब्ध असलेली रक्कम कमी होत नाही.
• उदाहरणार्थ, जर एखादे उद्यान सार्वजनिक हिताचे असेल तर, एका व्यक्तीने उद्यानाचा आनंद घेतल्याने इतरांनाही त्याचा आनंद घेण्यास प्रतिबंध होत नाही.
• गैर-बहिष्कृत येण्याजोगा म्हणजे एखाद्याला चांगल्या वस्तू घेण्यापासून रोखणे कठीण किंवा अशक्य आहे, जरी त्यांनी त्यासाठी पैसे दिले नसले तरीही.
• उदाहरणार्थ, एखाद्याला सार्वजनिक जागेवरून फटाक्यांच्या प्रदर्शनाच्या दृश्याचा आनंद घेण्यापासून रोखणे कठीण आहे, जरी त्यांनी कार्यक्रमास उपस्थित राहण्यासाठी तिकिटाचे पैसे दिले नसले तरीही.

• खाजगी वस्तू म्हणजे वस्तू किंवा सेवा ज्या व्यक्तींनी त्यांच्यासाठी पैसे दिले आहेत ते वापरतात.
• खाजगी वस्तू प्रतिस्पर्धी आणि बहिष्कृत दोन्ही असतात.
• सामान्य वस्तू म्हणजे वस्तू किंवा सेवा ज्या समाजातील प्रत्येकासाठी उपलब्ध आहेत परंतु प्रतिस्पर्धी आहेत.
• उदाहरणार्थ, सरोवरातील मासे ही एक सामान्य गोष्ट असू शकते कारण एका व्यक्तीने मासे पकडल्यास, इतरांना पकडण्यासाठी एक कमी मासा उपलब्ध असतो.
• क्लब वस्तू म्हणजे अशा वस्तू किंवा सेवा ज्या गैर-प्रतिस्पर्धी परंतु बहिष्कृत आहेत.
• उदाहरणार्थ, स्ट्रीमिंग सेवेची सदस्यता ही क्लब वस्तू आहे कारण इतरांसाठी उपलब्ध असलेली रक्कम कमी न करता एकाच वेळी अनेक लोक सेवा वापरू शकतात, परंतु ज्यांनी सदस्यत्वासाठी पैसे दिले आहेत तेच त्यात प्रवेश करू शकतात.