आर्थिक विकासाचे सामाजिक निर्देशक कोणते आहेत?

अ. शिक्षण

ब. आरोग्य

क. अन्न

ड. स्थूल राष्ट्रीय उत्पन्नाची वृद्धी

योग्य उत्तर फक्त अ, ब आणि क आहे.

Key Points

आर्थिक विकासाचे सामाजिक निर्देशक:

• जेव्हा आपण विकासाच्या सामाजिक निर्देशकांबद्दल बोलतो, तेव्हा आपण अशा गोष्टींबद्दल बोलत असतो ज्या व्यक्ती आणि समुदायाच्या कल्याणावर परिणाम करतात.
• सामाजिक निर्देशक हे आपणास समुदाय कसा चालत असेल हे समजण्यास मदत करतात .
• सामाजिक विकासाचा एक महत्त्वाचा उपाय म्हणजे आरोग्यसेवा मिळणे.
  • बर्‍याच ठिकाणी, आरोग्यसेवा पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध नसल्यामुळे अतिसाराच्या आजारांसारख्या प्रतिबंध करण्यायोग्य आजारांमुळे मृत्यूचे प्रमाण वाढते.
  • जगातील बर्‍याच देशांमध्ये, बेड यांसारख्या गोष्टींचाही प्रवेश मर्यादित आहे.
• दुसरी प्रमुख चिंता ही योग्य स्वच्छतेची उपलब्धता आहे.
  • वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (ज्याला WHO म्हणून चांगले ओळखले जाते) नुसार, जवळपास एक अब्ज लोकांना शौचालयात प्रवेश मिळत नाही, ज्यामुळे पिण्याचे पाणी दूषित होते आणि संसर्गजन्य रोग पसरतात.
  • आरोग्यसेवेसाठी या मर्यादित प्रवेशामुळे उच्च बालमृत्यू दर (IMR) किंवा दर 1,000 जन्मलेल्या मुलांची संख्या वाढू शकते.
• आणखी एक महत्त्वाचा सामाजिक सूचक म्हणजे शिक्षण.
  • जागतिक बँकेसारख्या संस्था देशाच्या साक्षरतेच्या दरानुसार किंवा वाचू आणि लिहू शकणार्‍या देशातील लोकांच्या टक्केवारीनुसार हे मोजतात.
• उपासमार आणि कुपोषणाचा आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होतो, ज्यामुळे उत्पादनक्षमता कमी होते आणि त्यामुळे हळूहळू एकूण आर्थिक वाढीवर परिणाम होतो.
  • अन्न सुरक्षेचा आर्थिक विकासावर परिणाम होतो, विशेषतः शुष्क विकसनशील देशांमध्ये.

Mistake Points

सकल राष्ट्रीय उत्पन्नाची वाढ:

• सकल राष्ट्रीय उत्पन्न (GNI) म्हणजे देशाच्या लोकांकडून आणि व्यवसायांनी कमावलेली एकूण रक्कम.
• एखाद्या देशाच्या संपत्तीचे वर्षानुवर्षे मापन करण्यासाठी आणि त्याचा मागोवा घेण्यासाठी याचा वापर केला जातो.
• या संख्येमध्ये देशाचे सकल देशांतर्गत उत्पादन (GDP) तसेच परदेशातून मिळणारे उत्पन्न यांचा समावेश होतो.
• हे देशाच्या आर्थिक विकासाचे परिमाणात्मक परिमाण आहे.