शब्दसिद्धी MCQ Quiz in मल्याळम - Objective Question with Answer for शब्दसिद्धी - സൗജന്യ PDF ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യുക

उत्तर - अक्कलहुशारी, डावपेच - फारशी + फारशी हा चुकीची जोडी नसलेला पर्याय आहे.

दंगामस्ती, थट्टामस्करी हे अंशाभ्यस्त शब्द मराठी + फारशी या दोन भाषांपासून तयार झाले आहेत.

बाजारहाट, अंमलबजावणी हे अंशाभ्यस्त शब्द फारशी + मराठी या दोन भाषांपासून तयार झाले आहेत.

Important Pointsशब्दसिद्धी - शब्द कसा तयार झाला आहे, म्हणजे सिद्ध कसा झाला आहे यालाच शब्दसिद्धी असे म्हणतात.

सिद्ध शब्द - भाषेत जे शब्द मुळात धातू असतात त्यांना सिद्ध शब्द असे म्हणतात.

सिद्ध शब्दांचे तीन प्रकार पडतात.

1. तत्सम  
2. तद्भव 
3. देशी

तत्सम शब्द - जे संस्कृत शब्द मराठी भाषेत जसेच्या तसे काहीही बदल न होता आले आहेत त्यांना तत्सम शब्द असे म्हणतात.  कार्य, देवर्षि, दंड, ग्रंथ,

तद्भव शब्द - जे शब्द संस्कृत मधून मराठीमध्ये येतांना त्यांच्या मूळ रूपात काही बदल होतो त्या शब्दांना तद्भव शब्द असे म्हणतात.  काम, पाणी, फुल, चाक,

देशी शब्द - महाराष्ट्रातील मूळ रहिवाशांच्या बोलीभाषेमधील वापरल्या जाणार्‍या शब्दांना देशी शब्द असे म्हणतात. मुलगा, गार, मळकट, ओटा,           

परभाषीय शब्द - संस्कृत व्यतिरिक्त इतर भाषांमधून मराठीत आलेल्या शब्दांना परभाषीय शब्द असे म्हणतात.

साधित शब्द -  सिद्ध शब्दाला उपसर्ग किंवा प्रत्यय जोडल्यास तयार होणाऱ्या शब्दाला साधित शब्द म्हणतात.

साधित शब्दाचे चार प्रकार पडतात.

1. उपसर्गघटित शब्द - शब्दाच्या पूर्वी जी अक्षरे जोडली जातात त्यांना उपसर्ग म्हणतात व तयार होणाऱ्या शब्दाला उपसर्गघटित शब्द म्हणतात.
2. प्रत्ययघटित शब्द - शब्दाच्या किंवा धातूच्या शेवटी जी एक किंवा अधिक अक्षरे जोडली जातात त्यांना प्रत्यय म्हणतात व तयार होणाऱ्या शब्दाला प्रत्ययघटित शब्द म्हणतात.    
3. अभ्यस्त शब्द - एकाच शब्दाची किंवा अक्षरांची पुनरावृत्ती होते अशा शब्दाला अभ्यस्त शब्द म्हणतात.
4. सामासिक शब्द - दोन किंवा अधिक शब्द परस्पर संबधामुळे एकत्र घेऊन बनलेल्या शब्दाला सामासिक शब्द म्हणतात.

अभ्यस्त शब्दाचे खालील तीन प्रकार पडतात.

1. पूर्णाभ्यस्त - एक पूर्ण शब्द जेव्हा पुन्हा येऊन जोडशब्द तयार होतो त्याला पूर्णाभ्यस्त शब्द म्हणतात. उदा. हळहळ, बडबड
2. अंशाभ्यस्त - जेव्हा पूर्ण शब्द पुन्हा जशाच्या तसा न येता एखादे अक्षर बदलून येते आणि अर्थात बदलून आलेल्या शब्दाला वेगळा अर्थ नसतो त्या जोडशब्दाला अंशाभ्यस्त शब्द म्हणतात. उदा. गडबड, आरपार, लटपट
3. अनुकरणवाचक - ज्या शब्दात एखाद्या ध्वनिवाचक शब्दाची पुनरावृत्ती झालेली असते अशा शब्दाला अनुकरणवाचक शब्द म्हणतात. उदा. पिरपिर, टिकटिक

उत्तर - समोरासमोर हा पूर्णाभ्यस्त शब्द आहे.

समोर या एकाच शब्दाची पुनरावृत्ती होऊन समोरासमोर हा पूर्णाभ्यस्त शब्द तयार झाला आहे.

डावपेच हा शब्द फारशी + फारशी अशा दोन भाषांपासून तयार झालेला अंशाभ्यस्त शब्द आहे.

धनदौलत हा मराठी + फारशी अशा दोन भाषांपासून तयार झालेला अंशाभ्यस्त शब्द आहे.

गडबड हा अंशाभ्यस्त शब्द आहे.

Important Pointsअभ्यस्त शब्द - एकाच शब्दाची किंवा अक्षरांची पुनरावृत्ती होते अशा शब्दाला अभ्यस्त शब्द म्हणतात.

अभ्यस्त शब्दाचे खालील तीन प्रकार पडतात.

1. पूर्णाभ्यस्त - एक पूर्ण शब्द जेव्हा पुन्हा येऊन जोडशब्द तयार होतो त्याला पूर्णाभ्यस्त शब्द म्हणतात. उदा. हळहळ, बडबड
2. अंशाभ्यस्त - जेव्हा पूर्ण शब्द पुन्हा जशाच्या तसा न येता एखादे अक्षर बदलून येते आणि अर्थात बदलून आलेल्या शब्दाला वेगळा अर्थ नसतो त्या जोडशब्दाला अंशाभ्यस्त शब्द म्हणतात. उदा. गडबड, आरपार, लटपट
3. अनुकरणवाचक - ज्या शब्दात एखाद्या ध्वनिवाचक शब्दाची पुनरावृत्ती झालेली असते अशा शब्दाला अनुकरणवाचक शब्द म्हणतात. उदा. पिरपिर, टिकटिक

​Additional Informationशब्दसिद्धी - शब्द कसा तयार झाला आहे, म्हणजे सिद्ध कसा झाला आहे यालाच शब्दसिद्धी असे म्हणतात.

सिद्ध शब्द - भाषेत जे शब्द मुळात धातू असतात त्यांना सिद्ध शब्द असे म्हणतात.

सिद्ध शब्दांचे तीन प्रकार पडतात.

1. तत्सम  
2. तद्भव 
3. देशी

तत्सम शब्द - जे संस्कृत शब्द मराठी भाषेत जसेच्या तसे काहीही बदल न होता आले आहेत त्यांना तत्सम शब्द असे म्हणतात. उदा. कार्य, देवर्षि, दंड, ग्रंथ

तद्भव शब्द - जे शब्द संस्कृत मधून मराठीमध्ये येतांना त्यांच्या मूळ रूपात काही बदल होतो त्या शब्दांना तद्भव शब्द असे म्हणतात. उदा. काम, पाणी, फुल, चाक

देशी शब्द - महाराष्ट्रातील मूळ रहिवाशांच्या बोलीभाषेमधील वापरल्या जाणार्‍या शब्दांना देशी शब्द असे म्हणतात. उदा. मुलगा, गार, मळकट, ओटा  

परभाषीय शब्द - संस्कृत व्यतिरिक्त इतर भाषांमधून मराठीत आलेल्या शब्दांना परभाषीय शब्द असे म्हणतात.

साधित शब्द - सिद्ध शब्दाला उपसर्ग किंवा प्रत्यय जोडल्यास तयार होणाऱ्या शब्दाला साधित शब्द म्हणतात.

साधित शब्दाचे चार प्रकार पडतात.

1. उपसर्गघटित शब्द - शब्दाच्या पूर्वी जी अक्षरे जोडली जातात त्यांना उपसर्ग म्हणतात व तयार होणाऱ्या शब्दाला उपसर्गघटित शब्द म्हणतात.
2. प्रत्ययघटित शब्द - शब्दाच्या किंवा धातूच्या शेवटी जी एक किंवा अधिक अक्षरे जोडली जातात त्यांना प्रत्यय म्हणतात व तयार होणाऱ्या शब्दाला प्रत्ययघटित शब्द म्हणतात.    
3. अभ्यस्त शब्द - एकाच शब्दाची किंवा अक्षरांची पुनरावृत्ती होते अशा शब्दाला अभ्यस्त शब्द म्हणतात.
4. सामासिक शब्द - दोन किंवा अधिक शब्द परस्पर संबधामुळे एकत्र घेऊन बनलेल्या शब्दाला सामासिक शब्द म्हणतात.

उपसर्ग- 

भाषेतील मूळ शब्दाच्या पूर्वी जी अक्षरे जोडली जातात त्या शब्दांना उपसर्ग असे म्हणतात.

उदा-

• अ + मर = अमर
• अप + मान = अपमान

अशाचप्रकारे 'फजिती' या शब्दाला प्रस्तुत पर्यायांपैकी फट हा उपसर्ग लागेल.

फटकळ या शब्दालादेखील फट हा उपसर्ग लागला आहे.

उत्तर: अभ्यस्त

स्पष्टीकरण:

शब्दसिद्धी व त्याचे प्रकार:

शब्द कसा तयार झाला आहे, म्हणजे सिद्ध कसा झाला आहे यालाच शब्दसिद्धी असे म्हणतात.

शब्दांचे खालील प्रकार पडतात:

तत्सम शब्द, तदभव शब्द, देशी/देशीज शब्द, परभाषीय शब्द, सिद्ध व सधीत शब्द

वरील पर्यायांमध्ये दिलेले शब्द हे साधित शब्दांचे प्रकार आहेत:

1) उपसर्गघटीत: शब्दाच्या पूर्वी जी अक्षरे जोडली जातात त्यांना उपसर्ग असे म्हणतात. तसेच अशी अक्षरे जोडून जे शब्द तयार होतात त्या शब्दांना ‘उपसर्ग घटीत शब्द’ असे म्हणतात. 

उदा. अनुभव, अपयश, अधिकार, अवगुण अधिपती, उपहार, आकार, साकार, प्रतिकार, प्रकार इ.

2) प्रत्ययघटीत: धातूच्या किंवा शब्दांच्या पुढे एक किंवा अधिक अक्षरे लावून प्रत्यय तयार होतात व तयार होणार्‍या शब्दांना ‘प्रत्ययघटित शब्द’ असे म्हणतात.

उदा. जननी, जनता, जनक, इ.

3) अभ्यस्त शब्द: एखाधा शब्दांत एका शब्दाची अथवा काही अक्षरांनी पुनरावृत्ती झालेली असते. अशा शब्दांना ‘अभ्यस्त शब्द’ असे म्हणतात. अभ्यसतचा अर्थ दुप्पट करणे असा होतो.

उदा. आतल्या आत, शेजरीपाजारी, किरकिर इ.

4) सामासिक शब्द: जेव्हा दोन किंवा अधिक शब्द एकमेकांमधील परस्पर संबंधामुळे एकत्र येऊन तयार होणार्‍या शब्दाला ‘सामासिक शब्द’ असे म्हणतात.

उदा. पोळपाट, देवघर, दारोदार इ.

म्हणून "अभ्यस्त" हे योग्य उत्तर आहे.

उत्तर - निरंतर हा शब्द उपसर्गघटित या गटात मोडतो.

निरंतर या शब्दात नि हा संस्कृत उपसर्ग लागला आहे.

उपसर्गघटित शब्द - शब्दाच्या पूर्वी जी अक्षरे जोडली जातात त्यांना उपसर्ग म्हणतात व तयार होणाऱ्या शब्दाला उपसर्गघटित शब्द म्हणतात.

आमरण, अनुरूप, अपशकुन, अतिलोभ, परिवार या शब्दांमध्ये अनुक्रमे आ, अनु, अप, अति, परि हे संस्कृत भाषेतील उपसर्ग लागले आहेत.

Important Pointsशब्दसिद्धी - शब्द कसा तयार झाला आहे, म्हणजे सिद्ध कसा झाला आहे यालाच शब्दसिद्धी असे म्हणतात.

सिद्ध शब्द - भाषेत जे शब्द मुळात धातू असतात त्यांना सिद्ध शब्द असे म्हणतात.

सिद्ध शब्दांचे तीन प्रकार पडतात.

1. तत्सम  
2. तद्भव 
3. देशी

तत्सम शब्द - जे संस्कृत शब्द मराठी भाषेत जसेच्या तसे काहीही बदल न होता आले आहेत त्यांना तत्सम शब्द असे म्हणतात. उदा. कार्य, देवर्षि, दंड, ग्रंथ

तद्भव शब्द - जे शब्द संस्कृत मधून मराठीमध्ये येतांना त्यांच्या मूळ रूपात काही बदल होतो त्या शब्दांना तद्भव शब्द असे म्हणतात. उदा. काम, पाणी, फुल, चाक

देशी शब्द - महाराष्ट्रातील मूळ रहिवाशांच्या बोलीभाषेमधील वापरल्या जाणार्‍या शब्दांना देशी शब्द असे म्हणतात. उदा. मुलगा, गार, मळकट, ओटा  

परभाषीय शब्द - संस्कृत व्यतिरिक्त इतर भाषांमधून मराठीत आलेल्या शब्दांना परभाषीय शब्द असे म्हणतात.

साधित शब्द - सिद्ध शब्दाला उपसर्ग किंवा प्रत्यय जोडल्यास तयार होणाऱ्या शब्दाला साधित शब्द म्हणतात.

साधित शब्दाचे चार प्रकार पडतात.

1. उपसर्गघटित शब्द - शब्दाच्या पूर्वी जी अक्षरे जोडली जातात त्यांना उपसर्ग म्हणतात व तयार होणाऱ्या शब्दाला उपसर्गघटित शब्द म्हणतात.
2. प्रत्ययघटित शब्द - शब्दाच्या किंवा धातूच्या शेवटी जी एक किंवा अधिक अक्षरे जोडली जातात त्यांना प्रत्यय म्हणतात व तयार होणाऱ्या शब्दाला प्रत्ययघटित शब्द म्हणतात.    
3. अभ्यस्त शब्द - एकाच शब्दाची किंवा अक्षरांची पुनरावृत्ती होते अशा शब्दाला अभ्यस्त शब्द म्हणतात.
4. सामासिक शब्द - दोन किंवा अधिक शब्द परस्पर संबधामुळे एकत्र घेऊन बनलेल्या शब्दाला सामासिक शब्द म्हणतात.

अभ्यस्त शब्दाचे खालील तीन प्रकार पडतात.

1. पूर्णाभ्यस्त - एक पूर्ण शब्द जेव्हा पुन्हा येऊन जोडशब्द तयार होतो त्याला पूर्णाभ्यस्त शब्द म्हणतात. उदा. हळहळ, बडबड
2. अंशाभ्यस्त - जेव्हा पूर्ण शब्द पुन्हा जशाच्या तसा न येता एखादे अक्षर बदलून येते आणि अर्थात बदलून आलेल्या शब्दाला वेगळा अर्थ नसतो त्या जोडशब्दाला अंशाभ्यस्त शब्द म्हणतात. उदा. गडबड, आरपार, लटपट
3. अनुकरणवाचक - ज्या शब्दात एखाद्या ध्वनिवाचक शब्दाची पुनरावृत्ती झालेली असते अशा शब्दाला अनुकरणवाचक शब्द म्हणतात. उदा. पिरपिर, टिकटिक

​परभाषीय शब्द - संस्कृतव्यतिरिक्त इतर भाषांमधूनही मराठीत शब्द आलेले आढळतात.

मुदत हा शब्द अरबी या भाषेतून आलेला आहे.

उत्तर- थंडाई

• शब्दाच्या किंवा धातूच्या पुढे एक किंवा अधिक अक्षरे लावून काही शब्द तयार होतात, अशा अक्षरांना 'प्रत्यय' असे म्हणतात. 
• जन् (जन्मणे) या धातूला प्रत्यय लागून 'जनन, जनक, जननी, जनता' इत्यादी शब्द बनतात. 
• या शब्दांत 'न, क, नी, ता, ई' हे प्रत्यय होत. 
• अशा तऱ्हेचे प्रत्यय लागून बनलेल्या शब्दांना प्रत्ययघटित/प्रत्ययसाधित शब्द असे म्हणतात.
• उदा- थंडाई, भवितव्य, आगाऊपणा इ.

Additional Informationअन्य पर्यायांचे स्पष्टीकरण-

• अतिक्रमण, गैरहजर व संरक्षण हे उपसर्गघटित शब्द आहेत.

उत्तर - पान, पाय, सासू, सासरा हा तद्भव शब्दांचा गट आहे.

पान, पाय, सासू, सासरा हे शब्द संस्कृतमधून मराठीमध्ये येतांना त्यांच्या मूळ रूपात काही बदल झाला आहे म्हणून या शब्दांना तद्भव शब्द म्हणतात.

उदा. पर्ण - पान, पद - पाय, स्वसृ - सासू, श्वसूर - सासरा

झाड, दगड, धोंडा, घोडा हे देशी शब्द आहेत.

अर्ज, मंजूर, शाहीर, मालक हे अरबी शब्द आहेत.

कर्ण, चक्र, विद्वान, जल हे तत्सम शब्द आहेत.

Important Pointsशब्दसिद्धी - शब्द कसा तयार झाला आहे, म्हणजे सिद्ध कसा झाला आहे यालाच शब्दसिद्धी असे म्हणतात.

सिद्ध शब्द - भाषेत जे शब्द मुळात धातू असतात त्यांना सिद्ध शब्द असे म्हणतात. अशा शब्दांना प्रत्यय किंवा उपसर्ग नसतो. उदा. धाव, कर, बस, जा, ये

सिद्ध शब्दांचे तीन प्रकार पडतात.

1. तत्सम  
2. तद्भव 
3. देशी

तत्सम शब्द - जे संस्कृत शब्द मराठी भाषेत जसेच्या तसे काहीही बदल न होता आले आहेत त्यांना तत्सम शब्द असे म्हणतात.  कार्य, देवर्षि, दंड, ग्रंथ

तद्भव शब्द - जे शब्द संस्कृत मधून मराठीमध्ये येतांना त्यांच्या मूळ रूपात काही बदल होतो त्या शब्दांना तद्भव शब्द असे म्हणतात.  काम, पाणी, फुल, चाक

देशी शब्द - महाराष्ट्रातील मूळ रहिवाशांच्या बोलीभाषेमधील वापरल्या जाणार्‍या शब्दांना देशी शब्द असे म्हणतात. मुलगा, गार, मळकट, ओटा       

परभाषीय शब्द - संस्कृत व्यतिरिक्त इतर भाषांमधून मराठीत आलेल्या शब्दांना परभाषीय शब्द असे म्हणतात.

• कानडी शब्द - खोबरे, कणीक, चिमटा, नथ, तांब्या, भाकरी, तूप, अप्पा, ताई, बांगडी, काका, गादी, अमसोल, पडवळ, परडी, भांडे, शिंपी, पेटी, बांबू, लवंग
• पोर्तुगीज शब्द - घमेले, पायरी, लोणचे, मेज, चावी, तुरुंग, बटाटा, फणस, कोबी, बिस्कीट, काजू, टिकाव, पेरू, हापूस
• फारसी शब्द - सामना, अत्तर, कामगार, मस्ती, गजल, गुलाब, बारदान, खाना, पोशाख, अक्कल, हुशारी, सौदागार, कामगार, पेशवा, कदर, नेकी, मजूरी
• गुजराती शब्द - डबा, दादर, रिकामटेकडा, दलाल, शेट
• हिन्दी शब्द - और, दिल, करोड, दाम, बात, भाई, नानी
• तेलगू शब्द - ताळा, अनरसा, किडूकमिडूक, शिकेकाई, बंडी, टाळे, गदारोळ, चेंडू
• तामिळ शब्द - चिल्लीपिल्ली, सार, मठ्ठा, भेंडी, मांजरपाट
• अरबी शब्द - मेहनत, हुकुम, खर्च, मंजूर, जाहीर, इनाम, ऊर्फ, अर्ज, मनोरा, बाद, मुदत, शाहीर, मालक
• इंग्रजी शब्द - सर्कस, पॅंट, बॅट, पोस्ट, तिकीट, टेबल, बस
• कोकणी शब्द - गजाली
• फ्रेंच शब्द - काडतूस