कला आणि संस्कृती MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Art and Culture - मोफत PDF डाउनलोड करा
Last updated on May 16, 2025
Latest Art and Culture MCQ Objective Questions
कला आणि संस्कृती Question 1:
धनगरी राजा हा महाराष्ट्रातील कोणत्या जिल्ह्यात केला जाणारा नृत्य प्रकार आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 1 Detailed Solution
योग्य उत्तर सोलापूर आहे.
- धनगरी राजा हा महाराष्ट्रातील सोलापूर जिल्ह्यात केला जाणारा नृत्य प्रकार आहे.
Key Points
- धनगरी राजा :
- हे महाराष्ट्रातील सोलापूर जिल्ह्यात केले जाते.
- हा नृत्य प्रकार धनगर समाजातील लोक करतात.
- या नृत्याशी संबंधित गाणी त्यांचा देव भैरोबाच्या जन्मकथेशी संबंधित आहेत.
- ढोलाच्या तालावर नृत्य सादर केले जाते.
- ढोलकी वाजवणारे हे वर्तुळात आणि त्याभोवती नाचतात.
- हा नृत्य प्रकार सादर करताना कलाकार धोतर, अंगरखा, फेटा आणि रंगीबेरंगी रुमाल परिधान करतात.
कला आणि संस्कृती Question 2:
कृष्णाच्या जीवनातील घटना ............... याचा प्रसिद्ध विषय आहे.
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 2 Detailed Solution
कला आणि संस्कृती Question 3:
कालपी, संगमनेर, जाफराबाद, खुलताबाद आणि एरंडोल येथे स्थित असलेले खडडे आणि कुंड कशाशी संबंधित आहेत ?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 3 Detailed Solution
कला आणि संस्कृती Question 4:
फतेहपूरसिक्रीत पुढीलपैकी कोणती इमारत अकबरने नाही बांधली ?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 4 Detailed Solution
कला आणि संस्कृती Question 5:
स्मारकांच्या बाहेरील बाजूस मियाकाची सजावट हे सल्तनत काळातील ............... काळाचे वैशिष्ट्य आहे.
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 5 Detailed Solution
Top Art and Culture MCQ Objective Questions
फ्लेमिंगो उत्सव कोणत्या भारतीय राज्यात साजरा केला जातो?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 6 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर पर्याय 4 म्हणजे आंध्र प्रदेश हे आहे.
- आंध्र प्रदेशातील नेल्लोर जिल्ह्यातील नेल्लापट्टू पक्षी अभयारण्याजवळील पुलिकत तलाव येथे पर्यटनाला चालना देण्यासाठी दरवर्षी फ्लेमिंगो उत्सव साजरा केला जातो.
- हा तीन दिवसांचा उत्सव आहे जो हिवाळ्याच्या हंगामात आयोजित केला जातो जेव्हा हजारो स्थलांतरित पक्षी या प्रदेशाला भेट देतात.
- या उत्सवादरम्यान, अनेक मनोरंजक आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
- हे लोकांना जैवविविधतेचा अभ्यास करण्याची आणि संवर्धन उपाययोजना सुरू करण्याची संधी देखील प्रदान करते.
Additional Information
राज्य | उत्सव |
आंध्र प्रदेश | फ्लेमिंगो महोत्सव, श्रीवारी ब्रह्मोत्सवम महोत्सव, विशाखा उत्सव |
कर्नाटक | कंबाला महोत्सव, करागा महोत्सव, महामस्तकाभिषेक महोत्सव, वैरामुडी ब्रह्मोत्सव महोत्सव |
तमिळनाडू | पोंगल, पुथांडु महोत्सव, छप्परम महोत्सव, महामहम महोत्सव |
केरळ | ओणम, मकरविलक्कु महोत्सव, विशु महोत्सव, थेय्यम महोत्सव |
'मटकी' कोणत्या राज्यातील लोकप्रिय नृत्य आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 7 Detailed Solution
Download Solution PDFबरोबर उत्तर आहे मध्य प्रदेश .
- हा नृत्य प्रकार मध्य प्रदेशातील भटक्या जमातींनी विकसित केला आहे .
- “छोटा घागरी” वापरुन सादर केलेला एक लोकप्रिय नृत्य आहे जो मध्य भारतापासून उगम झालेला असून "मटकी नृत्य" म्हणून ओळखला जातो.
- हा "घागरी नृत्य" मध्य प्रदेश राज्यातील आहे आणि मुख्यत: मालवा प्रदेशात सादर केला जातो.
राज्य | नृत्य |
आसाम | बिहू, नागा नृत्य, खेल गोपाळ, नटपूजा, महारस, कॅनो, झुमुरा हॉब्जनाई. |
मध्य प्रदेश | आडा, खडा नाच, सेलाभादोनी, मांच, फुलपती, ग्रीडा. |
बिहार | बाखो-बखाइन, सम चकवा, बिदेसिया, जटा-जतिन, पंवारीया. |
राजस्थान | घुमर, चकरी, गणगोर, घापाळ, कलबेलिया. |
'मोहिनीअट्टम' हे पारंपारिक नृत्य आहे ज्याचा उगम भारतात ______ राज्यात झाला.
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 8 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर केरळ आहे.
- मोहिनीअट्टम शब्दशः 'मोहिनी' ही नृत्य म्हणून ओळखली जाते. हे हिंदू पौराणिक कथांचे आकाशीय जादूगार होते, हे केरळमधील शास्त्रीय एकल नृत्य आहे.
- मोहिनीअट्टमचा संदर्भ मझामगलम नारायणन यांनी नामपुत्री आणि घोषयात्रा मध्ये 1709 मध्ये लिहिलेल्या वराहमाला ग्रंथामध्ये, कवी कुंजन नंबियार यांनी नंतर लिहिलेल्यामध्ये आढळू शकते.
- त्यात भरतनाट्यमाचे (आकर्षक आणि सुरेख) आणि कथकली (जोम) यांचे घटक आहेत. परंतु ते अधिक कामुक, गीतात्मक आणि नाजूक आहेत.
- मोहिनीअट्टम हे आकर्षक, झटके न घेता किंवा अचानक झेप घेतल्या गेलेल्या शरीराच्या हालचालींवर प्रभाव पाडणारे लक्षण आहे.
- ही लास्य शैली आहे जी स्त्रीलिंगी, कोमल आणि मोहक आहे.
- ग्लाइड्स आणि बोटीवरील वर-खाली यांसारख्या हालचालींद्वारे या हालचालींवर जोर दिला जातो, जसे समुद्राच्या लाटा आणि नारळ, खजुरीची झाडे आणि भातशेती.
- वास्तववादी रंगभूषा आणि साधी वेशभूषा (केरळच्या कसावू साडीमध्ये) वापरली जाते.
भारताचे शास्त्रीय 8 नृत्य प्रकार
नृत्य | राज्य |
भरतनाट्यम | तामिळनाडू |
कथक | उत्तर प्रदेश |
कथकली | केरळ |
कुचीपुडी | आंध्र प्रदेश |
ओडिसी | ओडिशा |
सात्रिय | आसाम |
मणिपुरी | मणिपूर |
मोहिनीअट्टम | केरळ |
'उस्ताद बिस्मिल्ला खान' हे नाव कशाशी संबंधित आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 9 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर शहनाई आहे.
Key Points
- उस्ताद बिस्मिल्ला खान:
- शहनाई वाजवणारे ते भारतीय संगीतकार होते.
- मूळ नाव: कमरुद्दीन खान.
- जन्म: 21 मार्च 1916, बिहार आणि ओरिसा प्रांत
- मृत्यू: 2006, वाराणसी, उत्तर प्रदेश
- खान हे एक धर्माभिमानी मुस्लिम होते परंतु हिंदू आणि मुस्लिम दोन्ही समारंभात सादर केला जात असे आणि त्यांना धार्मिक सौहार्दाचे प्रतीक मानले जात असे.
- बिस्मिल्ला खान यांनी 1947 मध्ये भारताच्या स्वातंत्र्यदिनाच्या संध्याकाळी दिल्लीतील लाल किल्ल्यावर सादरीकरण करण्याचा दुर्मिळ सन्मान जिंकला होता.
- 2001 मध्ये त्यांना भारतरत्न पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.
- 1956 मध्ये संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार मिळाला.
Additional Information
- महत्त्वाचे भारतीय वादक:
कलाकार | वाद्य |
---|---|
उस्ताद बिस्मिल्ला खान | शहनाई |
पंडित रविशंकर | सतार |
हरिप्रसाद चौरसिया | बासरी |
पंडित शिवकुमार शर्मा | संतूर |
उस्ताद झाकीर हुसेन | तबला |
अमजद अली खान | सरोद |
पं. राम नारायण | सारंगी |
उस्ताद असद अली खान | रुद्र वीणा |
टी. एच. विनायकराम | घटम |
रामनाद व्ही. राघवन | मृदंगम |
भारतातील खालीलपैकी कोणत्या राज्यात मोआत्सु उत्सव साजरा केला जातो?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 10 Detailed Solution
Download Solution PDFपर्याय 1 योग्यआहे, म्हणजे नागालँड.
- नागालँडच्या आओ जमातीचा एक खास सण आहे, जो मोआत्सू उत्सव म्हणून ओळखला जातो.
- शेतात पेरणी केल्यानंतर हा सण साजरा केला जातो.
- जमातीतील पुरुष आणि स्त्रिया मोठ्या बाहेरील शेकोटीभोवती जमतात आणि पारंपारिक नृत्य करतात.
ईशान्येकडील राज्यांतील काही महत्त्वाचे सण आहेत:
राज्य |
सण |
नागालँड |
हॉर्नबिल महोत्सव, मोआत्सु महोत्सव, सेक्रेनी महोत्सव |
अरुणाचल प्रदेश |
लोसार महोत्सव, ड्री फेस्टिव्हल, साँग महोत्सव, रेह महोत्सव |
मिझोराम |
चापचर कुट, मीम कुट, पावल कुट |
मेघालय |
खासी महोत्सव, वांगला महोत्सव, रानीकोर महोत्सव |
आसाम |
बिहू, माजुली महोत्सव, आसाम चहा महोत्सव, अंबुबाशी महोत्सव |
विष्णूचा पाचवा अवतार ______ म्हणून ओळखला जातो.
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 11 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर वामन आहे आहे.
Key Points
- विष्णूचा पाचवा अवतार वामन म्हणून ओळखला जातो.
- हिंदू पौराणिक कथेनुसार, भगवान विष्णूचे दहा पूर्ण अवतार आहेत आणि असंख्य अपूर्ण अवतार आहेत.
स्थिती | अवतार | युग |
---|---|---|
पहिला | मत्स्य | सत्ययुग |
दुसरा | कुर्मा | सत्ययुग |
तिसऱ्या | वराहा | सत्ययुग |
चौथा | नरसिम्हा | सत्ययुग |
पाचवा | वामन | त्रेता |
सहावा | परशुराम | त्रेता |
सातवा | राम | त्रेता |
आठवा | कृष्ण | द्वापार |
नववा | बुद्ध | कलियुग |
दहावा | कल्की | कलियुग |
केलुचरण महापात्रा खालीलपैकी कोणत्या प्रकारातील नृत्याचे प्रवर्तक होते?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 12 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर ओडिसी हे आहे.
Key Points
- ओडिसी हे संगीत नाटक अकादमीद्वारे मान्यताप्राप्त भारतातील 8 शास्त्रीय नृत्यांपैकी एक आहे.
- ओडिसी हे एक प्रमुख प्राचीन शास्त्रीय नृत्य आहे ज्याचा उगम भारताच्या ओरिसा राज्यात झाला आहे.
- ओडिसीचे प्रसिद्ध नर्तक आहेत -
- सुजाता महापात्रा, केलुचरण महापात्रा, रतिकांत महापात्रा, गंगाधर प्रधान इ.
- केलुचरण महापात्रा हे ओरिसातून पद्मविभूषण प्राप्त करणारे पहिले व्यक्ती आहेत.
Additional Information
नृत्य | राज्य | प्रसिद्ध कलाकार |
भरतनाट्यम | तामिळनाडू | रुक्मिणीदेवी अरुंदले, बालसरस्वती, पद्मा सुब्रमण्यम इ |
कुचीपुडी | आंध्र प्रदेश | शोभा नायडू, राजा आणि राधा रेड्डी, यामिनी रेड्डी, अरुणिमा कुमार इ |
सत्तरीया | आसाम | रंजूमोनी, श्रीमंत शंकरदेव इ |
पुढीलपैकी कोणती चित्रशैली महाराष्ट्राची आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 13 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर वारली आहे.
- वारली चित्रकला ही एक प्रकारची आदिवासी कला आहे ज्याचा उपयोग 'वारली' नावाच्या महाराष्ट्रातील आदिवासींकडून केला जातो.
- इतर स्थानिक आदिवासी देखील या चित्रांच्या निर्मितीमध्ये भाग घेतात जे पारंपारिकपणे फक्त सणाच्या काळात आणि लग्नाच्या वेळी घराच्या भिंतींवरच केले जात असे.
- आदिवासी लोकांच्या दैनंदिन जीवनातल्या प्रतीकांचे, आकारांचे आणि जीवनातील आकृत्यांच्या पुनरावर्ती चिन्हांचा उपयोग करून दृश्यांना चित्रित करण्यासाठी त्याच्या सोप्यापणाने आणि शांत रंगाच्या वापराने हे ओळखले जाते.
Important Points
- भारतामधील विविध प्रकारची चित्रे:
चित्रकलेच्या शैली | राज्य |
लघु चित्रकला | राजस्थान |
मधुबनी | बिहार |
कलम | आंध्र प्रदेश |
बंगाल पाट ची कालीघाट चित्रकला | पश्चिम बंगाल |
पहड़ किंवा पहाड़ी कला | राजस्थान |
पट्टचित्र | ओडिशा |
"थाई पूसम" हा धार्मिक उत्सव कोणत्या भारतीय राज्यात साजरा केला जातो?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 14 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर तामिळनाडू आहे.
Key Points
- थाई पूसम हा मुख्यतः दक्षिण भारतात तमिळ हिंदू समुदायाद्वारे साजरा केला जाणारा उत्सव आहे.
- थाई पूसम उत्सव भगवान मुरुग यांना समर्पित आहे.
- भगवान मुरुग हे शिव आणि पार्वतीचे पुत्र आहेत.
- थाईपूसम हा शब्द एका महिन्याचे नाव आणि तार्याचे नाव यांचे मिश्रण आहे.
- केरळमध्ये थाईपूयम म्हणूनही हा उत्सव साजरा केला जातो.
- असे मानले जाते की थाईपुसम हा भगवान मुरुग यांचा जन्मदिन आहे.
- वाईटावर चांगल्याच्या विजय म्हणून हा उत्सव साजरा केला जातो.
खालीलपैकी कोणता सण विष्णूच्या 'वामन' अवताराशी संबंधित आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Art and Culture Question 15 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर पर्याय 3 म्हणजे ओणम आहे
Key Points
- 'ओणम' हा सण भगवान विष्णूच्या 'वामन' अवताराशी संबंधित आहे.
- वामन, हिंदू देव विष्णूच्या 10 अवतारांपैकी 5 वा अवतार आहे.
- ओणम हा केरळमध्ये साजरा केला जाणारा सण आहे जो दरवर्षी ऑगस्ट-सप्टेंबर महिन्यात साजरा केला जातो.
- ऋग्वेदात, विष्णूने तीन पावले उचलली, ज्याद्वारे त्याने पृथ्वी, स्वर्ग आणि त्यांच्यामधील अंतराळ हे तीन जग मोजले.
- वामनाच्या प्रतिमा सामान्यत: त्याला आधीच विशाल आकारात वाढलेले, एक पाऊल पृथ्वीवर घट्ट रोवलेल्या आणि दुसरे उचलून पाऊल ताकण्यासारख्या अवस्थेत दाखवतात
Additional Information
उत्सव | राज्य/ साजरा केली जाणारी स्थळे |
कुंभ | प्रयागराज, नाशिक, उज्जैन, हरिद्वार |
बिहू | आसाम |
जन्माष्टमी | संपूर्ण भारतभर |