Biological Classification MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Biological Classification - मोफत PDF डाउनलोड करा

योग्य उत्तर कुल आणि जाती आहे.

स्पष्टीकरण:

वर्गीकरणाचा पदानुक्रम ही एक पद्धत आहे जी सजीवांच्या समानता आणि फरकांवर आधारित त्यांचे वर्गीकरण आणि व्यवस्थापन करते. वर्गीकरण पदानुक्रमातील प्रमुख श्रेणी सर्वात व्यापक ते सर्वात विशिष्ट अशा क्रमाने खालीलप्रमाणे आहेत:

• क्षेत्र (काहीवेळा समाविष्ट केले जाते)
• सृष्टी
• संघ (किंवा वनस्पती, बुरशी इत्यादींसाठी विभाग)
• वर्ग
• गण
• कुल
• प्रजाती 
• जाती

वर्गीकरणाचा पदानुक्रमात, प्रजाती हे कुल आणि जाती या पातळ्यांमध्ये आंतरित केले जाते.

• कुल: संबंधित वंशाचे (प्रजातीचे बहुवचन) एक गट.
• प्रजाती: संबंधित जातींचा एक गट.
• जाती: वर्गीकरणाची मूलभूत एकक, ज्यामध्ये असे व्यक्ती असतात जे परस्परप्रजनन करू शकतात.

बरोबर उत्तर म्हणजे व्हायरस फक्त होस्टवर गुणाकार करतो.

मुख्य मुद्दे

• विषाणू हे संसर्गजन्य सूक्ष्मजंतू असतात ज्यात प्रथिने आवरणाने वेढलेले न्यूक्लिक ॲसिडचा एक भाग असतो.
• व्हायरसची वैशिष्ट्ये :
  • ते नेत्रदीपक दराने पुनरुत्पादन करतात, परंतु केवळ थेट होस्ट पेशींमध्ये.
  • त्यांचे रूपांतर होऊ शकते.
  • ते ऍसेल्युलर आहेत, त्यांच्याकडे सायटोप्लाझम किंवा सेल्युलर ऑर्गेनेल्स नाहीत.
  • ते स्वत: कोणतेही चयापचय करत नाहीत आणि यजमान सेलच्या चयापचय यंत्राचा वापर करून त्यांची प्रतिकृती तयार करणे आवश्यक आहे. दुसऱ्या शब्दांत, व्हायरस वाढत नाहीत आणि विभाजित होत नाहीत. त्याऐवजी, नवीन विषाणू घटक संश्लेषित केले जातात आणि संक्रमित होस्ट सेलमध्ये एकत्र केले जातात.
  • बऱ्याच व्हायरसमध्ये डीएनए किंवा आरएनए असतात परंतु दोन्ही नसतात.

फक्त (a) आणि (b) हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• युग्लीना ही युग्लेनॉईड्सशी संबंधित आहे.
• युग्लीना प्रकाशसंश्लेषक तसेच परजीवी दोन्ही आहे.
• युग्लीना गोड्या पाण्यात वाढते.
• ही वनस्पती व प्राणी यांच्यातील परस्परसंबंध तयार करते.
• याच्या पेशीमध्ये पेक्टिन असते.
• यामध्ये हालचालीसाठी दोन कशाभिका असतात.
• कशाभिका लांबीने असमान असतात, एक आकाराने मोठी तर दुसरी लहान असते.

Additional Information

• क्रायोफाइट्स हे एकपेशीय प्रोटिस्ट आहेत.
• ते गोड्या पाण्यात वाढतात.
• ते पाण्याच्या प्रवाहात निष्क्रियपणे तरंगतात.
• डायटॉम्स आणि डेस्मिड्स ही त्यांची काही उदाहरणे आहेत.

मुख्य मुद्दे

• पर्याय 1 मध्ये नमूद केलेली मेरी, कोणत्याही ज्ञात जल-आधारित उत्पादन किंवा मत्स्यपालन पद्धतीशी सुसंगत नाही, ज्यामुळे ते योग्य उत्तर आहे.
• मत्स्यपालन, अल्गाकल्चर आणि फिश फार्मिंग या जलीय जीवांच्या लागवडीमध्ये गुंतलेल्या सर्व स्थापित पद्धती आहेत.
• योग्य उत्तर पर्याय 1 (मेरी) असले पाहिजे, पर्याय 2 (ॲक्वाकल्चर) नाही.

अतिरिक्त माहिती

संकल्पना:

• पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर वनस्पती आणि प्राणी आणि इतर जीवांच्या असंख्य प्रजाती आहेत.
• या प्रजाती ओळखण्यासाठी आणि त्यांचा अभ्यास करण्यासाठी , सार्वत्रिक अनुप्रयोग असलेली यंत्रणा विकसित करणे आवश्यक आहे.
• विविध जीवन प्रकार ओळखले जातात आणि वेगवेगळ्या गटांमध्ये वर्गीकृत केले जातात ज्यामुळे त्यांच्या अभ्यासात मदत होते.

स्पष्टीकरण:

वर्गीकरणाच्या विविध प्रणाली -

• वर्गीकरणाची दोन राज्य प्रणाली:
  • कार्ल लिनियसने पृथ्वीवरील सर्व जीवसृष्टी त्यांच्या पोषण पद्धतीच्या आधारे दोन गटांमध्ये विभागली.
  • त्याने राज्य प्रणाली दिली ज्यामध्ये वनस्पती सृष्टि आणि प्राणी सृष्टि यांचा समावेश आहे.
  • तथापि, पृथ्वीवर आढळणाऱ्या बहुसंख्य जीवांमुळे वर्गीकरणाची ही प्रणाली अपुरी होती.
• वर्गीकरणाची पाच राज्य प्रणाली:
  • आर.एच व्हिटेकर यांनी वर्गीकरणाची पाच राज्य प्रणाली प्रस्तावित केली.
  • आर.एच व्हिटेकरच्या पाच सृष्टि प्रणालीनुसार,सजीवांचे खालील राज्यांमध्ये विभाजन केले आहे -

•  मोनेरा सृष्टिमध्ये एकपेशीय असीम केंद्रकी जीवांचा समावेश आहे. उदा: स्यूडोमोनास
•  प्रोटिस्टा सृष्टित एकपेशीय दृश्यकेंद्रकी जीवांचा समावेश होतो. उदा: युग्लेना
• वनस्पती सृष्टिमध्ये बहुपेशीय दृश्यकेंद्रकी जीवांचा समावेश होतो. स्वयंपोषी, अर्धस्वयंपोषी आणि कीटकभक्षी वनस्पतींचा समावेश आहे.
•  बुरशी सृष्टिमध्ये बहुपेशीय दृश्यकेंद्रकी जीवांचा समावेश होतो ( यीस्ट वगळता जे एककोशिकीय आहे). हे प्रामुख्याने परपोषी आहेत. उदा-सैक्रोमाइसेज सेरेविसिया
• प्राणी सृष्टीमध्ये बहुपेशीय दृश्य केंद्रकी समाविष्ट आहेत जे परपोषी आहेत. या जीवांनी प्राणीसमभक्षी पोषणाशी जुळवून घेतले आहे. उदा.- मानव

तर वरील माहितीवरून योग्य उत्तर पर्याय 1 आहे.    

संकल्पना:

• शास्त्रीय नियमांवर आधारित सजीवाच्या नामकरणाची प्रक्रिया द्विनामपद्धती (binomial nomenclature) म्हणून ओळखली जाते.
• द्विनामपद्धती प्रस्तावित करणाऱ्या शास्त्रज्ञाचे नाव लिनिअस होते.

स्पष्टीकरण:

• द्विनामपद्धती वापरून सजीवाचे नामकरण करण्याचे काही नियम आहेत.
• पहिला शब्द नेहमी मोठ्या (कॅपिटल) अक्षराने सुरू होतो आणि तो वंश दर्शवतो.
• दुसरा शब्द एका लहान (समॉल) अक्षराने सुरू होतो आणि प्रजाती दर्शवतो.
• शास्त्रीय नाव हस्तलिखितात इटॅलिकमध्ये लिहिलेले असते किंवा अधोरेखित केले जाते.
• द्विनामपद्धती नियमांनुसार, आंब्याचे अचूक शास्त्रीय नाव मॅंग्निफेरा इंडिका लिन (Mangifera indica Linn) असे आहे.

अशाप्रकारे, पर्याय 2, मॅंगिफेरा इंडिका लिन. हे योग्य उत्तर आहे.

Additional Information काही सामान्य वनस्पती आणि प्राण्यांची द्विनामपद्धती:

संकल्पना:

• पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर वनस्पती आणि प्राणी आणि इतर जीवांच्या असंख्य प्रजाती आहेत.
• या प्रजाती ओळखण्यासाठी आणि त्यांचा अभ्यास करण्यासाठी , सार्वत्रिक अनुप्रयोग असलेली यंत्रणा विकसित करणे आवश्यक आहे.
• विविध जीवन प्रकार ओळखले जातात आणि वेगवेगळ्या गटांमध्ये वर्गीकृत केले जातात ज्यामुळे त्यांच्या अभ्यासात मदत होते.

स्पष्टीकरण:

वर्गीकरणाच्या विविध प्रणाली -

• वर्गीकरणाची दोन राज्य प्रणाली:
  • कार्ल लिनियसने पृथ्वीवरील सर्व जीवसृष्टी त्यांच्या पोषण पद्धतीच्या आधारे दोन गटांमध्ये विभागली.
  • त्याने राज्य प्रणाली दिली ज्यामध्ये वनस्पती सृष्टि आणि प्राणी सृष्टि यांचा समावेश आहे.
  • तथापि, पृथ्वीवर आढळणाऱ्या बहुसंख्य जीवांमुळे वर्गीकरणाची ही प्रणाली अपुरी होती.
• वर्गीकरणाची पाच राज्य प्रणाली:
  • आर.एच व्हिटेकर यांनी वर्गीकरणाची पाच राज्य प्रणाली प्रस्तावित केली.
  • आर.एच व्हिटेकरच्या पाच सृष्टि प्रणालीनुसार,सजीवांचे खालील राज्यांमध्ये विभाजन केले आहे -

•  मोनेरा सृष्टिमध्ये एकपेशीय असीम केंद्रकी जीवांचा समावेश आहे. उदा: स्यूडोमोनास
•  प्रोटिस्टा सृष्टित एकपेशीय दृश्यकेंद्रकी जीवांचा समावेश होतो. उदा: युग्लेना
• वनस्पती सृष्टिमध्ये बहुपेशीय दृश्यकेंद्रकी जीवांचा समावेश होतो. स्वयंपोषी, अर्धस्वयंपोषी आणि कीटकभक्षी वनस्पतींचा समावेश आहे.
•  बुरशी सृष्टिमध्ये बहुपेशीय दृश्यकेंद्रकी जीवांचा समावेश होतो ( यीस्ट वगळता जे एककोशिकीय आहे). हे प्रामुख्याने परपोषी आहेत. उदा-सैक्रोमाइसेज सेरेविसिया
• प्राणी सृष्टीमध्ये बहुपेशीय दृश्य केंद्रकी समाविष्ट आहेत जे परपोषी आहेत. या जीवांनी प्राणीसमभक्षी पोषणाशी जुळवून घेतले आहे. उदा.- मानव

तर वरील माहितीवरून योग्य उत्तर पर्याय 1 आहे.    

मुख्य मुद्दे

• पर्याय 1 मध्ये नमूद केलेली मेरी, कोणत्याही ज्ञात जल-आधारित उत्पादन किंवा मत्स्यपालन पद्धतीशी सुसंगत नाही, ज्यामुळे ते योग्य उत्तर आहे.
• मत्स्यपालन, अल्गाकल्चर आणि फिश फार्मिंग या जलीय जीवांच्या लागवडीमध्ये गुंतलेल्या सर्व स्थापित पद्धती आहेत.
• योग्य उत्तर पर्याय 1 (मेरी) असले पाहिजे, पर्याय 2 (ॲक्वाकल्चर) नाही.

अतिरिक्त माहिती

बरोबर उत्तर म्हणजे व्हायरस फक्त होस्टवर गुणाकार करतो.

मुख्य मुद्दे

• विषाणू हे संसर्गजन्य सूक्ष्मजंतू असतात ज्यात प्रथिने आवरणाने वेढलेले न्यूक्लिक ॲसिडचा एक भाग असतो.
• व्हायरसची वैशिष्ट्ये :
  • ते नेत्रदीपक दराने पुनरुत्पादन करतात, परंतु केवळ थेट होस्ट पेशींमध्ये.
  • त्यांचे रूपांतर होऊ शकते.
  • ते ऍसेल्युलर आहेत, त्यांच्याकडे सायटोप्लाझम किंवा सेल्युलर ऑर्गेनेल्स नाहीत.
  • ते स्वत: कोणतेही चयापचय करत नाहीत आणि यजमान सेलच्या चयापचय यंत्राचा वापर करून त्यांची प्रतिकृती तयार करणे आवश्यक आहे. दुसऱ्या शब्दांत, व्हायरस वाढत नाहीत आणि विभाजित होत नाहीत. त्याऐवजी, नवीन विषाणू घटक संश्लेषित केले जातात आणि संक्रमित होस्ट सेलमध्ये एकत्र केले जातात.
  • बऱ्याच व्हायरसमध्ये डीएनए किंवा आरएनए असतात परंतु दोन्ही नसतात.

फक्त (a) आणि (b) हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• युग्लीना ही युग्लेनॉईड्सशी संबंधित आहे.
• युग्लीना प्रकाशसंश्लेषक तसेच परजीवी दोन्ही आहे.
• युग्लीना गोड्या पाण्यात वाढते.
• ही वनस्पती व प्राणी यांच्यातील परस्परसंबंध तयार करते.
• याच्या पेशीमध्ये पेक्टिन असते.
• यामध्ये हालचालीसाठी दोन कशाभिका असतात.
• कशाभिका लांबीने असमान असतात, एक आकाराने मोठी तर दुसरी लहान असते.

Additional Information

• क्रायोफाइट्स हे एकपेशीय प्रोटिस्ट आहेत.
• ते गोड्या पाण्यात वाढतात.
• ते पाण्याच्या प्रवाहात निष्क्रियपणे तरंगतात.
• डायटॉम्स आणि डेस्मिड्स ही त्यांची काही उदाहरणे आहेत.

योग्य उत्तर कुल आणि जाती आहे.

स्पष्टीकरण:

वर्गीकरणाचा पदानुक्रम ही एक पद्धत आहे जी सजीवांच्या समानता आणि फरकांवर आधारित त्यांचे वर्गीकरण आणि व्यवस्थापन करते. वर्गीकरण पदानुक्रमातील प्रमुख श्रेणी सर्वात व्यापक ते सर्वात विशिष्ट अशा क्रमाने खालीलप्रमाणे आहेत:

• क्षेत्र (काहीवेळा समाविष्ट केले जाते)
• सृष्टी
• संघ (किंवा वनस्पती, बुरशी इत्यादींसाठी विभाग)
• वर्ग
• गण
• कुल
• प्रजाती 
• जाती

वर्गीकरणाचा पदानुक्रमात, प्रजाती हे कुल आणि जाती या पातळ्यांमध्ये आंतरित केले जाते.

• कुल: संबंधित वंशाचे (प्रजातीचे बहुवचन) एक गट.
• प्रजाती: संबंधित जातींचा एक गट.
• जाती: वर्गीकरणाची मूलभूत एकक, ज्यामध्ये असे व्यक्ती असतात जे परस्परप्रजनन करू शकतात.