चक्रीवादळ आणि विरोधी वादळे MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Cyclones and Anti-cyclones - मोफत PDF डाउनलोड करा

योग्य उत्तर म्हणजे कतार आहे.

Key Points 

• उत्तरेकडील हिंदी महासागरातील प्रदेशात चक्रीवादळांना नावे देण्याच्या पद्धतीचा भाग म्हणून कतारने "दाना" हे चक्रीवादळाला नाव दिले.
• दाना हे नाव अरबी भाषेत “उदारता” याचा अर्थ आहे.
• चक्रीवादळांना नावे देण्याचे काम जागतिक हवामान संघटना (WMO) द्वारे समन्वित केले जाते आणि सदस्य देशांनी योगदान दिलेल्या पूर्वनिर्धारित यादीचे अनुसरण केले जाते.
• कतार हा उत्तरेकडील हिंदी महासागरातील चक्रीवादळांना नावे देण्यासाठी WMO च्या प्रादेशिक संघटनेचा सदस्य देश आहे.
• चक्रीवादळाला दिलेले प्रत्येक नाव अद्वितीय असते आणि हवामान घटनां दरम्यान संवाद आणि जागरूकता सुलभ करण्यासाठी वापरले जाते.

Additional Information 

• चक्रीवादळ म्हणजे वायूचा मोठा प्रमाणात वस्तुमान असतो जो वातावरणातील कमी दाबाच्या मजबूत केंद्राभोवती फिरतो.
• वाऱ्याच्या वेगाच्या आधारे चक्रीवादळांचे वर्गीकरण केले जाते, जसे की उष्णकटिबंधीय वादळे, वादळे, टायफून आणि चक्रीवादळे.
• बंगालच्या उपसागराच्या आणि अरबी समुद्राच्या जवळ असल्यामुळे भारतात चक्रीवादळे येतात.
• भारतीय हवामान खातं (IMD) चक्रीवादळांचे मॉनिटरिंग आणि पूर्वानुमान करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.

योग्य उत्तर वादळ हे आहे. Key Points 

• चक्रीवादळ जगाच्या वेगवेगळ्या भागात वेगवेगळ्या नावांनी ओळखले जाते.
• याला जपान आणि फिलिपाइन्समध्ये 'टायफून' म्हणतात.
• भारतीय आणि दक्षिण पॅसिफिक महासागरात त्यांना ‘चक्रीवादळ’ म्हणतात.
• अटलांटिक महासागरात त्यांना ‘चक्रीवादळ’ म्हणतात.

Additional Information 

• चक्रीवादळ​: 
  • चक्रीवादळ हे एक मोठे हवेचे वस्तुमान आहे जे कमी वायुमंडलीय दाबाच्या मजबूत केंद्राभोवती फिरते.
  • चक्रीवादळे दक्षिण गोलार्धात घड्याळाच्या दिशेने आणि उत्तर गोलार्धात घड्याळाच्या विरुद्ध दिशेने फिरतात.
  • चक्रीवादळ हे कमी दाबाच्या क्षेत्राभोवती हवेचे जलद आवक असते.
  • वाऱ्याचा वेग, वाऱ्याची दिशा, तापमान आणि आर्द्रता यासारखे घटक चक्रीवादळांच्या विकासास हातभार लावतात.
  • चक्रीवादळ/स्ट्रॉमला वेगवेगळ्या खंडांमध्ये वेगवेगळ्या नावांनी संबोधले जाते -

Important Points

• चक्रीवादळ ही घटनांची एक शृंखला आहे, जी अत्यंत कमी-दाब प्रणालीच्या निर्मितीसह समाप्त होते आणि त्याच्याभोवती फिरत असलेल्या अतिशय वेगवान वारे असतात.
• चक्रीवादळाचे केंद्र शांत क्षेत्र आहे.
• त्याला वादळाचा डोळा म्हणतात.
• एक मोठे चक्रीवादळ हे 10 ते 15 किमी उंच वातावरणात हवेचे हिंसकपणे फिरणारे वस्तुमान आहे.
• चक्रीवादळ जगाच्या वेगवेगळ्या भागात वेगवेगळ्या नावांनी ओळखले जाते.
• याला अमेरिकन खंडावर ‘चक्रीवादळ’ म्हणतात.
• फिलिपाइन्स आणि जपानमध्ये याला ‘टायफून’ म्हणतात.
• ऑस्ट्रेलियामध्ये याला विली - विली म्हणून ओळखले जाते.

बरोबर उत्तर ic, ii-a, iii-d, iv-b आहे.

मुख्य मुद्दे

• चक्रीवादळ टौक्टे:
  • अरबी समुद्रातून निर्माण झालेले हे 2021 मधील पहिले चक्री वादळ होते.
  • ते 17 मे 2021 रोजी दक्षिण गुजरातला धडकले आणि एक अतिशय तीव्र चक्रीवादळ (VSCS) म्हणून वर्गीकृत केले गेले.
  • हे एक उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ आहे, त्याला म्यानमारने नाव दिले आहे . बर्मी भाषेत याचा अर्थ 'गेको', उच्च स्वराचा सरडा.
• चक्रीवादळ यास:
  • चक्रीवादळ, चक्रीवादळ यास , बंगालच्या उपसागरात तयार झाले आणि मे 2021 मध्ये पश्चिम बंगाल आणि लगतच्या ओडिशाच्या किनारपट्टीवर धडकले.
  • चक्रीवादळाचे नाव ओमानने दिले आहे
• चक्रीवादळ कॅटरिना :
  • 23 ऑगस्ट 2005 रोजी उष्णकटिबंधीय उदासीनता म्हणून उष्णकटिबंधीय लहरी आणि उष्णकटिबंधीय मंदी दहाचे अवशेष यांच्या संयोगातून चक्रीवादळ कॅटरिना तयार झाले.
  • चक्रीवादळ हे एक उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ आहे जे अटलांटिक महासागरात केंद्रित आहे.
• चक्रीवादळ इंग्रिड:
  • इंग्रिड चक्रीवादळ हे मेक्सिकोच्या नैऋत्य आखातावरील श्रेणी 1 चक्रीवादळ होते (सॅफिर-सिम्पसन चक्रीवादळ पवन स्केलवर) ज्याने ईशान्य मेक्सिकोमध्ये उष्णकटिबंधीय वादळ म्हणून भूकंप केले.
  • ईस्टर्न पॅसिफिक चक्रीवादळ मॅन्युएलच्या संयोगाने, यामुळे मेक्सिकोमध्ये मोठ्या प्रमाणावर पूर आला आणि अनेक जीवितहानी झाली .
  • उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ इंग्रिड आणि मॅन्युअल अनुक्रमे 12 ते 17 सप्टेंबर 2013 या कालावधीत मेक्सिकोच्या अटलांटिक आणि पॅसिफिक किनारपट्टीवर जवळजवळ एकाच वेळी धडकले.

योग्य उत्तर डोळा आहे. Key Points

• डोळा हे वादळ किंवा चक्रीवादळाचे शांत केंद्र असते.
• वादळाचा डोळा सामान्यत: गोलाकार किंवा अंडाकृती असतो आणि काही किलोमीटर ते 200 किलोमीटरपेक्षा जास्त व्यासाचा असतो.
• डोळा नेत्रगोलाने वेढलेला आहे, जो वादळाचा सर्वात धोकादायक भाग आहे ज्यामध्ये वाऱ्याचा वेग आणि सर्वात जास्त पाऊस पडतो.

Additional Information

• वादळाचा डोळा हे हवामानशास्त्रज्ञांसाठी अभ्यास आणि मागोवा घेण्यासाठी एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य आहे कारण ते वादळाची तीव्रता आणि हालचालींबद्दल माहिती देऊ शकते.
• वरून पाहिल्यास, चक्रीवादळ हे एक मोठे हवेचे वस्तुमान आहे जे उत्तर गोलार्धात घड्याळाच्या उलट दिशेने फिरते आणि दक्षिण गोलार्धात कमी वायुमंडलीय दाबाच्या शक्तिशाली केंद्राभोवती घड्याळाच्या दिशेने फिरते.
• कमी दाबाच्या प्रदेशाभोवती आतील बाजूस फिरणारे वारे चक्रीवादळ परिभाषित करतात.

योग्य उत्तर पर्याय 3 म्हणेज टायफून आहे

• झंझावात सायक्लोन (चक्रीवादळ)
  • भारतासारख्या गरम, दमट उष्णकटिबंधीय भागात बर्‍याचदा झंझावातांची निर्मिती होते.
  • वाढत्या तापमानामुळे वारा वरच्या दिशेने जोरात वाहू लागतो. हे वारे पाण्याच्या थेंबांना वर नेतात आणि तिथे ती गोठल्यावर आणि पुन्हा खाली पडतात.
  • वर जाणारी हवा आणि खाली पडणारे पाण्याच्या थेंब हे स्वतःच्या हलचालींमुळे वीजेची आणि आवाजाची निर्मिती करतात. ही घटनेला आपण झंझावात म्हणतो.
  • ढग जमण्यापूर्वी, पाणी वाफेमध्ये बदलण्यासाठी वातावरणापासून उष्णता घेते. पाण्याची वाफ वर्षाबिंदुच्या रूपात पुन्हा द्रव स्वरूपात बदलत तेव्हा ही उष्णता वातावरणात सोडली जाते.
  • वातावरणात सोडलेली उष्णता आजूबाजूची हवा गरम करते. हवा पसरल्यामुळे दबाव कमी होतो आणि आणखी जास्त हवा चक्रीवादळाच्या मध्यभागी जाते.
  • या चक्राची पुनरावृत्ती होते. त्याच्या आजूबाजूला जास्त वेगानी वाहणारी हवा आणि कमी दाबाच्या निर्मिती यांच्यासह ही घटना थांबते.
  • या हवामानाच्या स्थितीला आपण चक्रीवादळ म्हणतो. वाऱ्याचा वेग, वारा दिशा, तापमान आणि आर्द्रता यांसारख्या बाबी चक्रीवादळाच्या विकासाला हातभार लावतात.
  • चक्रीवादळाचे केंद्रस्थान हे शांत क्षेत्र आहे. याला वादळाचा डोळा म्हणतात.
  • एक मोठा चक्रीवादळ वातावरणामध्ये 10 ते 15 किमी उंचीवरील हिंसकपणे फिरत असतो.
  • चक्रीवादळाच्या डोळ्याचा व्यास 10 ते 30 किमी पर्यंत असतो. हे क्षेत्र ढगांपासून मुक्त असते आणि येथे हलके वारे वाहतात. या शांत आणि स्पष्ट असणाऱ्या डोळ्याभोवती सुमारे 150 किमी आकाराच्या ढगांचा प्रदेश असतो. या प्रदेशामध्ये, वारे वेगाने (150-250 किमी/ता) वाहतात आणि दाट ढगांसह मुसळधार पाऊस पडतो.
  • या प्रदेशापासून दूर, हवेचा वेग हळूहळू कमी होतो. चक्रीवादळाची निर्मिती ही एक अतिशय जटिल प्रक्रिया आहे.
• टोर्नेडो ​
  • टोर्नेडो हा गडद फनेलच्या आकाराचा ढग आहे जो आकाशातून जमिनीपर्यंत पोहोचतो.
  • बहुतेक टोर्नेडो कमकुवत असतात. जास्त क्षमतेचे टोर्नेडो सुमारे 300 किमी/ता या वेगाने प्रवास करू शकते.
  • चक्रीवादळांमध्ये टोर्नेडो तयार होऊ शकतात.

चक्रीवादळ जगातील वेगवेगळ्या भागात वेगवेगळ्या नावांनी ओळखले जाते

टायफून हे बरोबर उत्तर आहे.

Key Points

• चक्रीवादळ जगाच्या वेगवेगळ्या भागात वेगवेगळ्या नावांनी ओळखले जाते.
• याला जपान आणि फिलीपिन्समध्ये 'टायफून' म्हणतात.
• भारतीय आणि दक्षिण पॅसिफिक महासागरात त्यांना चक्रीवादळ म्हणतात.
• अटलांटिक महासागरात त्यांना 'हर्रिकेन' म्हणतात.

Additional Information

• चक्रीवादळ:
  • चक्रीवादळ हे एक मोठे हवेचे वस्तुमान आहे जे कमी वायुमंडलीय दाबाच्या मजबूत केंद्राभोवती फिरते.
  • चक्रीवादळे दक्षिण गोलार्धात घड्याळाच्या दिशेने आणि उत्तर गोलार्धात घड्याळाच्या विरुद्ध दिशेने फिरतात.
  • चक्रीवादळ हे कमी दाबाच्या क्षेत्राभोवती हवेचे जलद अंतर्वती असते.
  • वाऱ्याचा वेग, वाऱ्याची दिशा, तापमान आणि आर्द्रता यासारखे घटक चक्रीवादळांच्या विकासास हातभार लावतात.
  • चक्रीवादळ/वादळाला वेगवेगळ्या खंडांमध्ये वेगवेगळ्या नावांनी ओळखले जाते -

Important Points

• चक्रीवादळ ही घटनांची एक शृंखला आहे जी अत्यंत कमी-दाब प्रणालीच्या निर्मितीसह समाप्त होते आणि त्याच्या भोवती अतिशय वेगवान वारे फिरत असतात.
• चक्रीवादळाचे केंद्र शांत क्षेत्र असते.
• त्याला वादळाचे केंद्र म्हणतात.
• एक मोठे चक्रीवादळ हे 10 ते 15 किमी उंच वातावरणात हवेचे हिंसकपणे फिरणारे वस्तुमान असते.
• चक्रीवादळ जगाच्या वेगवेगळ्या भागात वेगवेगळ्या नावांनी ओळखले जाते.
• त्याला अमेरिकन खंडावर 'हर्रिकेन' म्हणतात.
• फिलिपाइन्स आणि जपानमध्ये याला 'टायफून' म्हणतात.
• ऑस्ट्रेलियामध्ये याला विली - विली म्हणून ओळखले जाते.

योग्य उत्तर तौत्के आहे.

Key Points

• चक्रीवादळ तौत्के
  • अरबी समुद्रातून निर्माण झालेले हे 2021 मधील पहिले चक्रीवादळ होते.
  • ते 17 मे 2021 रोजी दक्षिण गुजरातला धडकले आणि एक अतिशय तीव्र चक्रीवादळ (VSCS) म्हणून वर्गीकृत केले गेले.
  • हे एक उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ आहे, त्याला म्यानमारने नाव दिले आहे.
  • बर्मी भाषेत याचा अर्थ 'गेको', म्हणजे उच्च स्वराची पाल आहे.

Additional Information

• उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ
  • उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळे ही तीव्र वादळे आहेत जी उष्णकटिबंधीय भागात महासागरांवर उगम पावतात आणि किनारपट्टीच्या भागात जाऊन तुफानी वारे (स्वारल्स), खूप मुसळधार पाऊस (वेगधारी पाऊस) आणि वादळाच्या लाटेमुळे मोठ्या प्रमाणात विनाश घडवून आणतात.
  • ती अनियमित वाऱ्याच्या हालचाली असतात ज्यात कमी दाबाच्या केंद्राभोवती हवेचे बंद परिचलन होत असते.
  • उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ निर्मितीसाठी अनुकूल परिस्थिती​
    • 27 डिग्री सेल्सिअसपेक्षा जास्त तापमानाचा मोठा समुद्र पृष्ठभाग,
    • कोरिओलिस फोर्सची उपस्थिती चक्रवाती भोवरा तयार करण्यासाठी पुरेशी आहे,
    • उदग्र वाऱ्याच्या वेगात लहानसा फरक,
    • आधीच अस्तित्वात असलेले कमकुवत कमी-दाब क्षेत्र किंवा निम्न-स्तरीय-चक्रीवादळ परिचलन,
    • समुद्रसपाटीच्या सिस्टीमच्या वरचे अपसरण.
  • कोमट पाण्याची खोली (26-27°C) महासागर/समुद्राच्या पृष्ठभागापासून 60-70 मीटरपर्यंत वाढली पाहिजे, जेणेकरून पाण्यातील खोल संवहन प्रवाह एकत्र होणार नाहीत आणि खाली असलेले थंड पाणी जवळच्या पृष्ठभागाच्या उबदार पाण्यामध्ये मिसळू शकणार नाही.
  • वरील स्थिती फक्त पश्चिम उष्णकटिबंधीय महासागरांमध्ये उद्भवते कारण उबदार सागरी प्रवाह (पूर्वेकडील व्यापारी वारे समुद्राच्या पाण्याला पश्चिमेकडे ढकलतात) जे पूर्वेकडून पश्चिमेकडे वाहतात आणि 27°C पेक्षा जास्त तापमान असलेल्या पाण्याचा जाड थर तयार करतात. यामुळे वादळाला पुरेसा ओलावा मिळतो.
  • थंड प्रवाह उष्णकटिबंधीय महासागरांच्या पूर्वेकडील भागांच्या पृष्ठभागाचे तापमान कमी करतात ज्यामुळे ते चक्रीवादळे उद्भवण्यासाठी अपात्र बनतात.

योग्य उत्तर डोळा आहे. Key Points

• डोळा हे वादळ किंवा चक्रीवादळाचे शांत केंद्र असते.
• वादळाचा डोळा सामान्यत: गोलाकार किंवा अंडाकृती असतो आणि काही किलोमीटर ते 200 किलोमीटरपेक्षा जास्त व्यासाचा असतो.
• डोळा नेत्रगोलाने वेढलेला आहे, जो वादळाचा सर्वात धोकादायक भाग आहे ज्यामध्ये वाऱ्याचा वेग आणि सर्वात जास्त पाऊस पडतो.

Additional Information

• वादळाचा डोळा हे हवामानशास्त्रज्ञांसाठी अभ्यास आणि मागोवा घेण्यासाठी एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य आहे कारण ते वादळाची तीव्रता आणि हालचालींबद्दल माहिती देऊ शकते.
• वरून पाहिल्यास, चक्रीवादळ हे एक मोठे हवेचे वस्तुमान आहे जे उत्तर गोलार्धात घड्याळाच्या उलट दिशेने फिरते आणि दक्षिण गोलार्धात कमी वायुमंडलीय दाबाच्या शक्तिशाली केंद्राभोवती घड्याळाच्या दिशेने फिरते.
• कमी दाबाच्या प्रदेशाभोवती आतील बाजूस फिरणारे वारे चक्रीवादळ परिभाषित करतात.

योग्य उत्तर बुलबुल आहे.

Important Points

• बुलबुलचे नाव पाकिस्तानने दिले आहे.
• त्याचा उगम अंदमान समुद्रातून झाला.

टिपा:

बंगालचा उपसागर आणि हिंदी महासागर हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• भारतातील बहुतेक उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळे बंगालच्या उपसागरातून आणि हिंदी महासागरातून उद्भवतात.​
• बंगालचा उपसागर :-
  • बंगालचा उपसागर हा भारताच्या पूर्वेला असलेला उबदार पाण्याचा एक मोठा भाग आहे.
  • उबदार पाणी उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ तयार करण्यासाठी आणि तीव्र होण्यासाठी आवश्यक असलेली ऊर्जा प्रदान करते.
• हिंदी महासागर:-
  • हिंदी महासागर हा जगातील पाच महासागर खंडांपैकी तिसरा सर्वात मोठा आहे, जो 70,560,000 किमी² (27,240,000 चौमी) किंवा पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरील पाण्याचे ~19.8% क्षेत्र व्यापतो.
  • याच्या उत्तरेला आशिया, पश्चिमेला आफ्रिका आणि पूर्वेला ऑस्ट्रेलिया आहे. वापरात असलेल्या व्याख्येनुसार दक्षिणेला ते दक्षिणी महासागर किंवा अंटार्क्टिकाने वेढलेले आहे.
  • हिंदी महासागराच्या गाभ्यामध्ये अरबी समुद्र, लक्षद्वीप समुद्र, बंगालचा उपसागर आणि अंदमान समुद्र यासारखे काही मोठे सीमांत किंवा प्रादेशिक समुद्र आहेत.

बरोबर उत्तर ic, ii-a, iii-d, iv-b आहे.

मुख्य मुद्दे

• चक्रीवादळ टौक्टे:
  • अरबी समुद्रातून निर्माण झालेले हे 2021 मधील पहिले चक्री वादळ होते.
  • ते 17 मे 2021 रोजी दक्षिण गुजरातला धडकले आणि एक अतिशय तीव्र चक्रीवादळ (VSCS) म्हणून वर्गीकृत केले गेले.
  • हे एक उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ आहे, त्याला म्यानमारने नाव दिले आहे . बर्मी भाषेत याचा अर्थ 'गेको', उच्च स्वराचा सरडा.
• चक्रीवादळ यास:
  • चक्रीवादळ, चक्रीवादळ यास , बंगालच्या उपसागरात तयार झाले आणि मे 2021 मध्ये पश्चिम बंगाल आणि लगतच्या ओडिशाच्या किनारपट्टीवर धडकले.
  • चक्रीवादळाचे नाव ओमानने दिले आहे
• चक्रीवादळ कॅटरिना :
  • 23 ऑगस्ट 2005 रोजी उष्णकटिबंधीय उदासीनता म्हणून उष्णकटिबंधीय लहरी आणि उष्णकटिबंधीय मंदी दहाचे अवशेष यांच्या संयोगातून चक्रीवादळ कॅटरिना तयार झाले.
  • चक्रीवादळ हे एक उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ आहे जे अटलांटिक महासागरात केंद्रित आहे.
• चक्रीवादळ इंग्रिड:
  • इंग्रिड चक्रीवादळ हे मेक्सिकोच्या नैऋत्य आखातावरील श्रेणी 1 चक्रीवादळ होते (सॅफिर-सिम्पसन चक्रीवादळ पवन स्केलवर) ज्याने ईशान्य मेक्सिकोमध्ये उष्णकटिबंधीय वादळ म्हणून भूकंप केले.
  • ईस्टर्न पॅसिफिक चक्रीवादळ मॅन्युएलच्या संयोगाने, यामुळे मेक्सिकोमध्ये मोठ्या प्रमाणावर पूर आला आणि अनेक जीवितहानी झाली .
  • उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ इंग्रिड आणि मॅन्युअल अनुक्रमे 12 ते 17 सप्टेंबर 2013 या कालावधीत मेक्सिकोच्या अटलांटिक आणि पॅसिफिक किनारपट्टीवर जवळजवळ एकाच वेळी धडकले.

योग्य उत्तर केवळ 1 आहे.

Important Points

• एक परिपक्व उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ हे केंद्राभोवती मजबूत सर्पिल वार्‍याद्वारे वैशिष्ट्यीकृत आहे, ज्याला डोळा म्हणतात.
  • डोळा हा शांत हवा असलेला प्रदेश आहे.
  • डोळ्याभोवती डोळा भित्ती आहे, जिथे क्षोभसीमेपर्यंत पोहोचणाऱ्या मोठ्या उंचीवर हवेचे जोरदार आवर्ती चढण असते.
  • या प्रदेशात वारा जास्तीत जास्त वेगात 250 किमी प्रतितास वेगाने पोहोचतो. त्यामुळे विधान 2 योग्य नाही.
  • येथे मुसळधार पाऊस पडतो.
  • डोळाभित्तीमधून, पावसाच्या पट्ट्या पसरू शकतात आणि पुंजमेघ आणि ऐरणीमेघ ढगांच्या गाड्या बाहेरच्या प्रदेशात जाऊ शकतात.

Key Points

• बंगालचा उपसागर, अरबी समुद्र आणि हिंदी महासागरावरील वादळाचा व्यास 600 ते 1200 किमी दरम्यान आहे.
• प्रणाली दररोज सुमारे 300 - 500 किमी हळूहळू हलते.
• चक्रीवादळ वादळाची लाट निर्माण करते आणि ते किनारपट्टीवरील सखल जमिनींना पाणी देते.
  • वादळ जमिनीवर बाहेर पडते.
• वादळाची तीव्रता वाढवणारी उर्जा, प्रचंड ऐरणीमेघ ढगांमध्ये संघनन प्रक्रियेदरम्यान सोडल्या जाणार्‍या सुप्त उष्णतेतून येते. त्यामुळे, विधान 1 योग्य आहे.

ओडिशा हे योग्य उत्तर आहे.Key Points

• पूर्व किनारपट्टीला चक्रीवादळांचा धोका सर्वाधिक असल्याने, भारतातील ओडिशा या राज्यावर त्याचा सर्वाधिक परिणाम होण्याची शक्यता असते; कारण ओडिशा हे राज्य भारताच्या पूर्व किनार्‍यावर वसलेले आहे.
• चक्रीवादळे अधिक प्रवण असण्याची कारणे पुढीलप्रमाणे:
  • बंगालच्या उपसागराचे तापमान आणि क्षारता अरबी समुद्रापेक्षा जास्त आहे.
  • पूर्व उप-उष्णकटिबंधीय झोतवाऱ्याचे (जेटस्ट्रीम) प्रवाह.
  • बंगालचा उपसागर हा पर्जन्य ऋतुच्या शेवटी (ऑक्टोबर ते डिसेंबर) गंगा, ब्रह्मपुत्रा इत्यादी प्रमुख नद्यांमधील बरेचसे गोडे पाणी समुद्रामध्ये मिसळत असल्यामुळे खूप सक्रिय असतो.

Additional Information

• चक्रीवादळे: चक्रीवादळे ही अत्यंत कमी हवेच्या दाबाभोवती अत्यंत वेगाने चक्राकार वाहणारे वारे असतात, जी दक्षिण गोलार्धात घड्याळाच्या काट्यांप्रमाणे फिरतात.
• तामिळनाडू, आंध्रप्रदेश, ओडिशा व पश्चिम बंगाल ही भारताच्या पूर्व किनारपट्टीवरील राज्ये आहेत.

• चक्रीवादळ हे कमी दाबाच्या प्रदेशात होणारे जलद आवक हवेचे अभिसरण असतात.
• हवेचे परिसंचरण पृथ्वीच्या गोलार्धांवर अवलंबून असते. हवा उत्तर गोलार्धात घड्याळाच्या उलट दिशेने आणि दक्षिण गोलार्धात घड्याळाच्या दिशेने फिरते.
• 'सायक्लोन' हा शब्द 'सायक्लोस' या ग्रीक शब्दापासून बनला आहे ज्याचा अर्थ सापाच्या गुंडाळी असा होतो. हा शब्द हेन्री पेडिंग्टन यांनी तयार केला होता.
• तैफू हे जपानमधील उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळांना दिलेले प्रादेशिक नाव आहे.
• चक्रीवादळांचे दोन प्रकार आहेत:
  • उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळे
  • अतिरिक्त उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळे (याला समशीतोष्ण चक्रीवादळे देखील म्हणतात)
• चक्रीवादळ सहसा हिंसक वादळे आणि खराब हवामानासह असतात.

Key Points 

• जागतिक हवामान संघटना (WMO) जगभरातील चक्रीवादळांची यादी आणि नावे राखते आणि अद्यतनित करते.
• चक्रीवादळाच्या नावांची पुनरावृत्ती होत नाही कारण ते अशा घटनांशी संबंधित भयानक आठवणी पुढे आणतात.