Drilling and Reaming MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Drilling and Reaming - मोफत PDF डाउनलोड करा

स्पष्टीकरण:

छिद्राचे कोन:

विविध कारणांसाठी छिद्राचे कोन वेगवेगळे असतात:

• बिंदू कोन
• सर्पिल कोन
• उतार कोन
• अवकाश कोन
• छिन्नी धार कोन.

बिंदू कोन:

• साधारण उद्देशासाठी (मानक) ड्रिल मशिनचा कोन बिंदू  118° आहे.
• तांबे या धातूला छिद्र पाडण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या ड्रिल  मशिनचा कोनबिंदू 140° आहे.
• हा कर्तनधारे दरम्यानचा (कटिंग एज) कोन आहे.
• हा कोन घटकाच्या काठिण्यानुसार ड्रिल करावयाचा आहे.

अवकाश कोन:

• अवकाश कोन कटिंग एजच्या मागे टूलचे घर्षण रोखण्यासाठी आहे.
• यामुळे मध्ये कटिंग एजच्या आत प्रवेश करण्यास मदत करेल.
• जर अवकाश कोन खूप जास्त असेल तर कटिंग एजेस कमकुवत होतील आणि जर तो खूप लहान असेल तर छिद्र पाडले जाणार नाही.
• ड्रिलचा अवकाश कोन 8° ते 12° अंशांदरम्यान असतो.

सर्पिल (हेलिक्स) कोन:

• पीळ वेधनी (ट्विस्ट ड्रिल) वेगवेगळ्या सर्पिल कोनाने बनवले जातात.
• हेलिक्स कोन ट्विस्ट ड्रिलच्या कटिंग एजवर उतार कोन निर्धारित करतो.
• ज्यावर छिद्र पाडायचे आहे त्या घटकानुसार हेलिक्स कोन बदलतात.

उतार (रेक) कोन:

• उतार कोन हा बासरीचा कोन (हेलिक्स अँगल) असतो.

छिन्नी धार कोन/ जाळी कोन:

• हे छिन्नीची धार आणि कटिंग लिप यांच्यातील कोन आहे.

• जवळजवळ सर्व वेधन कार्ये पीळ छिद्रक वापरून केली जातात.
• त्याच्या लांबीच्या बाजूने दोन किंवा अधिक सर्पिल किंवा कुंडलित नाली तयार झाल्यामुळे त्याला पीळ छिद्रक असे म्हणतात.
• पीळ छिद्रकाचे दोन मूलभूत प्रकार म्हणजे समांतर दांडा आणि निमुळता दांडा.
• पीळ छिद्रक मानक आकारात उपलब्ध आहेत.
• समांतर दांडा पीळ छिद्रक 13 मिमीच्या खाली उपलब्ध आहेत.

• पीळ छिद्रक पुढीलद्वारे नियुक्त केले जातात:
  • व्यास
  • साधन प्रकार
  • साहित्य

• छिद्रके उच्च-वेग स्टीलपासून बनवले जातात.
• सर्पिल नाली त्यांच्या अक्षाच्या 27.5° कोनात तयार केली जाते.
• नाली एक अचूक कर्तन कोन प्रदान करते जे चिप्ससाठी सुटण्याचा मार्ग प्रदान करते.
• ते वेधनादरम्यान शीतनकाला कर्तन कोनावर घेऊन जाते.
• नालीच्या दरम्यान उरलेल्या भागांना जमीन म्हणतात.
• छिद्रकाचा आकार जमिनीच्या व्यासानुसार निर्धारित केला जातो आणि नियंत्रित केला जातो.
• बिंदू कोन कर्तन कोन आहे आणि सामान्य हेतूच्या कामासाठी, तो 118° आहे.
• अवकाश कोन ओठांच्या मागील बाजू साफ करण्याच्या उद्देशाने काम करते. ते बहुतेक 8° असते.

स्पष्टीकरण:

ड्रिल होल्डिंग उपकरणे:

• सामग्रीमध्ये छिद्र पाडण्यासाठी, ड्रिल मशीनवर अचूक आणि कठोरपणे धरल्या पाहिजेत.
• सामान्य ड्रिल-होल्डिंग उपकरणे म्हणजे ड्रिल चक आणि स्लीव्हज आणि सॉकेट्स.

• स्ट्रेट शँक ड्रिल ड्रिल भागांमध्ये धरल्या जातात.
• ड्रिल फिक्सिंग आणि काढून टाकण्यासाठी, चक एकतर पिनियन आणि किल्ली किंवा नर्लड रिंग दिली जाते .
• ड्रिल चक्स मशीनच्या स्पिंडलवर कर्तकधारी फिट केलेल्या किंवा ड्रिल चकच्या सहाय्याने धरले जातात.​

टेपर स्लीव्हज आणि सॉकेट्स:

• टेपर शॅंक ड्रिलमध्ये मोर्स टेपर असतो.
• स्लीव्हज आणि सॉकेट्स एकाच टेपरने बनवल्या जातात जेणेकरून ड्रिलची टेपर शँक, गुंतलेली असताना, वेडिंगची चांगली क्रिया करेल.
• या कारणास्तव, मोर्स टेपर्सना सेल्फ-होल्डिंग टेपर्स म्हणतात.
• ड्रिलमध्ये पाच वेगवेगळ्या आकाराचे मोर्स टेपर्स दिले जातात आणि त्यांना MT1 ते MT5 क्रमांक दिले जातात.
• ड्रिल्सच्या शेंक्स आणि मशीन स्पिंडल्सच्या प्रकारांमधील आकारांमधील फरक तयार करण्यासाठी, वेगवेगळ्या आकाराचे आस्तीन वापरले जातात.
• जेव्हा ड्रिल टेपर शँक मशीन स्पिंडलपेक्षा मोठा असतो, तेव्हा टेपर सॉकेट्स वापरल्या जातात.

विवरण:

टेपर शँक ड्रिल्स:  

• टेपर शँक ड्रिलमध्ये मोर्स टेपर असतो.
• स्लीव्ह्स आणि सॉकेट एकाच टेपरने बनवले जातात जेणेकरून ड्रिलचा टेपर शॅंक होईल.
• गुंतल्यावर, ते एक चांगली कृती देईल.
• या कारणास्तव मोर्स टेपर्सला सेल्फ होल्डिंग टेपर म्हणतात.
• टेपर शँक ड्रिल मशीन स्पिंडलवर स्लीव्हच्या माध्यमातून ठेवली जातात आणि प्रवाहाच्या मदतीने काढून टाकली जाऊ शकतात.
• ड्रिलमध्ये पाच वेगवेगळ्या आकाराचे मोर्स टेपर दिले जातात आणि त्यांची संख्या MT1 ते MT5 पर्यंत असते.
• ड्रिलचे शंख आणि मशीन स्पिंडलचा प्रकार यांच्यातील आकारातील फरक भरून काढण्यासाठी वेगवेगळ्या आकाराच्या स्लीव्हचा वापर केला जातो.
• जेव्हा ड्रिल टेपर शँक मशीन स्पिंडलपेक्षा मोठा असतो, तेव्हा टेपर सॉकेट वापरले जातात.
• सॉकेट किंवा स्लीव्ह्समध्ये ड्रिल फिक्स करताना टॅंग भाग स्लॉटमध्ये संरेखित केला पाहिजे.
• हे मशीन स्पिंडलमधून ड्रिल किंवा स्लीव्ह काढून टाकण्यास सुलभ करेल.
• मशीन स्पिंडलमधून ड्रिल आणि सॉकेट काढण्यासाठी ड्रिफ्टचा वापर केला जातो.

स्पष्टीकरण:

टेपर शँक ड्रिल:

• टेपर शॅंक ड्रिलमध्ये मोर्स शुंडाकार असतो.
• स्लीव्हज आणि सॉकेट्स समान टेपरने बनविल्या जातात जेणेकरून ड्रिलचा टेपर शॅंक होईल.
• गुंतलेले असताना, ते एक चांगली वेजिंग क्रिया करेल.
• या कारणास्तव मोर्स टेपर्सना सेल्फ-होल्डिंग टेपर्स म्हणतात.
• टेपर शँक ड्रिल स्लीव्हजच्या सहाय्याने मशीनवर पकडल्या जातात.
• ड्रिलमध्ये पाच वेगवेगळ्या आकाराचे मोर्स टेपर्स दिले जातात आणि त्यांना MT1 ते MT5 क्रमांक दिले जातात.
• ड्रिल्सच्या शॅंक आणि मशीन स्पिंडल्सच्या प्रकारांमधील आकारांमधील फरक भरण्यासाठी, वेगवेगळ्या आकाराचे स्लीव्ह वापरले जातात.
• जेव्हा ड्रिल टेपर शँक मशीन स्पिंडलपेक्षा मोठा असतो, तेव्हा टेपर सॉकेट वापरतात.
• सॉकेट किंवा स्लीव्हजमध्ये ड्रिल निश्चित करताना वारंगचा भाग खाचमध्ये संरेखित केला पाहिजे.
• हे मशीन स्पिंडलमधून ड्रिल किंवा स्लीव्ह काढून टाकण्यास सुलभ करेल.
• ड्रिफ्टचा वापर मशीन स्पिंडलमधून ड्रिल आणि सॉकेट काढण्यासाठी केला जातो.

संकल्पना:

टॅपिंग ही टॅप नावाच्या साधनाद्वारे अंतर्गत थ्रेड तयार करण्यासाठी केलेली प्रक्रिया आहे.

अंतर्गत थ्रेड कापण्यासाठी टॅप वापरण्यापूर्वी, एक भोक ड्रिल करणे आवश्यक आहे. भोकाचा व्यास असा असावा की त्या भोकामध्ये थ्रेड कापण्यासाठी टॅपसाठी पुरेसे साहित्य असावे.

टॅप ड्रिल आकार याद्वारे दिला जातो:

टॅप ड्रिल आकार = प्रमुख व्यास - पिच

सामान्य मेट्रिक टॅप ड्रिल आकार:

संकल्पना:

वेधणी बंधकवर बसवलेल्या आर्बरच्या सहाय्याने मशीन तर्कूवर धरले जातात.

प्रवाह: स्लीव्ह, मोर्स टेपर आणि सॉकेटच्या मदतीने टेपर शॅंक ड्रिल मशीन तर्कूवर धरल्या जातात. मशीनच्या स्पिंडलमधून सॉकेट काढण्यासाठी प्रवाहचा वापर केला जातो.

ड्रिल फिक्सिंग आणि काढून टाकण्यासाठी, चक एकतर पिनियन आणि कळा किंवा नर्ल्ड रिंग दिली जातात.

संकल्पना:

वेधन:

• वेधन, हे सध्या असलेले छिद्र मोठे करण्यासाठीची एक प्रक्रिया आहे, जी कदाचित छिद्रतासणीद्वारे होणारा किंवा ओतणामधील गाभ्याचा परिणाम असतो.

विवेधन:

• विवेधन ही एक आकारदायी प्रक्रिया आहे, जी छिद्रणाद्वारे तयार केलेल्या आधीच्या छिद्रातून काही प्रमाणात धातू काढून टाकते.
• हे दोन उद्देशांसाठी केले जाते:
  1. छिद्राचा आकार अधिक अचूक करण्यासाठी
  2. सध्या असलेल्या छिद्राचे परिष्करण करण्यासाठी

छिद्रण:

• छिद्रण ही एक कर्तन प्रक्रिया आहे, ज्यामध्ये घन पदार्थांमधील गोलाकार काटछेदाचे छिद्र कापण्यासाठी किंवा मोठे करण्यासाठी छिद्रण अग्र वापरले जाते. छिद्रण अग्र हे वलयांकित कर्तन साधन आहे.

प्रतिसंछिद्रण:

• प्रतिसंछिद्रण ही छिद्रे सुरुवातीला थोडीशी निमुळते करण्याची एक प्रक्रिया आहे. ही पेचखिळीसाठीची जागा निर्माण करते.

स्पष्टीकरण:

ड्रिलिंगमधील सामान्य दोष खाली सूचीबद्ध आहेत:

स्पष्टीकरण:

रीमिंग

• रीमिंग हे एक आकाराचे ऑपरेशन आहे जे पूर्वी ड्रिल केलेल्या छिद्रातून थोड्या प्रमाणात धातू काढून टाकते.
• हे एक बहु-बिंदु उपकरण आहे.
• हे दोन उद्देशांसाठी केले जाते
  • छिद्र अधिक अचूकपणे आकारण्यासाठी
  • विद्यमान छिद्राची समाप्ती सुधारण्यासाठी.
• रीमिंग ऑपरेशन यावर अवलंबून आहे:
  • रिमरचा खरा व्यास
  • रीमरसाठी साहित्याचा प्रकार
  • रीमरची क्लॅम्पिंग सुविधा
  • उपकरणे साहित्य
  • टेलस्टॉक स्थिती
  • शीतलक आणि वंगणाचे प्रकार.

स्पष्टीकरण:

• ड्रिलिंग ही एक कटिंग प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये मल्टी-पॉइंट, फ्ल्युटेड, एंड कटिंग टूलद्वारे छिद्र तयार केले जाते.
• ड्रिल फिरवले जाते आणि वर्कपीसमध्ये प्रगत केल्याने, साहित्य चिप्सच्या स्वरूपात काढून टाकली जाते जी ट्विस्ट ड्रिलच्या फ्ल्युटेड शंकच्या बाजूने फिरते.
• बिंदू कोन कटिंग कडा (ओठ) दरम्यान कोन आहे.
• ड्रिल केल्या जाणार्‍या सामग्रीच्या कडकपणानुसार बिंदूचा कोन बदलतो.

साधन भूमिती:

आकृतीने तीन सर्वात सामान्य कोन दाखवले,

• बिंदू कोन
• हेलिक्स कोन
• लिप आराम कोन

118° चा मानक बिंदू कोन सर्वात सामान्य आहे आणि मानक हेलिक्स कोन 27.5° आहे.

संकल्पना:

काऊंटर छिद्रण:

• आकृतीमध्ये दर्शविल्याप्रमाणे घटकांमधील आधीच अस्तित्वात असलेल्या छिद्रांना काउंटर छिद्रण यंत्राद्वारे केले जाऊ शकते.
• काउंटर छिद्रण ऑपरेशन्समध्ये, बोल्ट हेड किंवा नट, जे बाहेरील पृष्ठभागावरून फ्लश केले जाते, त्यांना योग्य बसण्याची व्यवस्था करण्यासाठी छिद्र आधीच सपाट तळासह मोठे केले जाते.

काऊंटर सिंकिंग:

• हे काऊंटर छिद्रण सारखेच आहे, त्याशिवाय छिद्रावर केलेले अतिरिक्त मशीनिंग काऊंटर सिंकिंग यंत्राचे स्क्रू हेड सामावून घेण्यासाठी शंकूच्या आकाराचे असते.
• पुन्हा काऊंटर सिंकिंगची खोली पृष्ठभागावर पूर्णपणे फ्लश होण्यासाठी स्क्रू हेड सामावून घेण्याइतकी मोठी असावी.

छिद्रण

• छिद्रण हे विद्यमान छिद्र मोठे करण्यासाठी एक ऑपरेशन आहे, जे कदाचित ड्रिलद्वारे केले गेले असेल किंवा कदाचित कास्टिंगमधील कोरचा परिणाम असेल.

स्पॉट फेसिंग

• बोल्ट हेड किंवा नटसाठी खरी सीट तयार करण्यासाठी ते ड्रिल केलेल्या छिद्राभोवतीच्या पृष्ठभागावरून पुरेशी धातू काढून टाकते.

स्पष्टीकरण:

• ड्रिलिंग म्हणजे ड्रिल नावाच्या बहु-बिंदु कर्तन उपकरणाचा वापर करून कार्यवस्तूमध्ये निश्चित व्यासांच्या दंडगोलाकार छिद्रांचे उत्पादन केले जाते.
• ड्रिलिंगसाठी विविध कटिंग उपकरणे उपलब्ध आहेत, परंतु सर्वात सामान्य म्हणजे ट्विस्ट ड्रिल हे आहे.
• जवळजवळ सर्व ड्रिलिंग ऑपरेशन ट्विस्ट ड्रिल वापरून केले जाते. त्याच्या लांबीच्या बाजूने दोन किंवा अधिक सर्पिल किंवा पेचदार नाली तयार झाल्यामुळे त्याला ट्विस्ट ड्रिल असे म्हणतात. ट्विस्ट ड्रिलचे दोन मूलभूत प्रकार आहेत, समांतर शॅंक आणि टेपर शॅंक ट्विस्ट ड्रिल 13 मिमीच्या खाली उपलब्ध आहेत.
• ड्रिलचे विविध भाग आकृतीवरून ओळखले जाऊ शकतात:

• ड्रिल बिट्स बनवण्यासाठी वापरलेली सामग्री:
  • कार्बन स्टील
  • हाय-स्पीड स्टील (HSS)
  • कोबाल्ट स्टील
  • कार्बाइड टिपसह साधन स्टील
• सामान्यतः ट्विस्ट ड्रिल HSS चे बनलेले असतात.
• HSS बिट्स कडक असतात आणि उच्च-कार्बन स्टीलपेक्षा जास्त उष्णता प्रतिरोधक असतात.
• ते कार्बन-स्टील ड्रिल बिट्सपेक्षा जास्त कटिंग वेगाने धातू, टणक लाकूड आणि इतर बहुतेक साहित्य ड्रिल करण्यासाठी वापरले जाऊ शकतात.

स्पष्टीकरण:

बेंच प्रकारचे ड्रिलिंग मशीन: हे लाइट ड्युटी ड्रिलिंग कामासाठी वापरले जाते. हे लहान छिद्र ड्रिल करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे.

पिलर प्रकारचे ड्रिलिंग मशिन: हे एका लांब खांबाच्या सहाय्याने जमिनीवर स्थिर केले जाते. हे मोठे छिद्र ड्रिल करण्यासाठी वापरले जाते.

पोर्टेबल प्रकारचे ड्रिलिंग मशीन:

• हे एक अतिशय लहान, कॉम्पॅक्ट आणि स्वयंपूर्ण युनिट आहे ज्यामध्ये एक लहान इलेक्ट्रिक मोटर आहे.
• हे अशा घटकांमध्ये छिद्र पाडण्यासाठी सामान्यतः वापरले जाते जे त्यांच्या आकारामुळे किंवा वजनामुळे दुकानात नेले जाऊ शकत नाहीत.

​

गँग प्रकार ड्रिलिंग मशीन:

• हे मल्टिपल स्पिंडल ड्रिलिंग मशीनचा एक प्रकार आहे, ज्यामध्ये स्पिंडल एका ओळीत व्यवस्थित केले जातात.
• हे स्पिंडल स्वतंत्रपणे किंवा एकत्रितपणे चालवले जाऊ शकतात.
• ड्रिलिंग, रीमिंग, काउंटर बोरिंग आणि टॅपिंग इत्यादीसारख्या अनेक ऑपरेशन्समध्ये कामाचे स्वरूप असे असताना हे मशीन खूप उपयुक्त आहे. त्यावर लागोपाठ करावयाचे आहेत.
• अचूक छिद्रे पाडण्यासाठी या यंत्राचा वापर केला जातो. हे मोठ्या प्रमाणावर उत्पादनात वापरले जाते.

स्पष्टीकरण:

• जेथे वीज उपलब्ध नाही तेथे छिद्र पाडण्यासाठी रॅचेट ड्रिलिंग मशीनचा वापर केला जातो
• हे हाताने चालणारे ड्रिलिंग मशीन आहे आणि सामान्यतः संरचनात्मक अनुप्रयोगमध्ये वापरले जाते जसे की स्विचबोर्डमध्ये छिद्र पाडणे इ.

• बेंच ड्रिलिंग मशीन हे संवेदनशील ड्रिलिंग मशीन आहे आणि ते विजेवर चालते. हे लाईट-ड्युटी ऍप्लिकेशन्ससाठी वापरले जाते
• पिलर ड्रिलिंग मशीन देखील एक संवेदनशील बेंच ड्रिलिंग मशीन आहे आणि ते अधिक शक्तिशाली मोटर्सद्वारे चालविले जाते. हे लाईट-ड्युटी ऍप्लिकेशन्ससाठी देखील वापरले जाते
• रेडियल ड्रिलिंग मशीन हे इलेक्ट्रिकली चालविलेले मशीन आहे आणि त्यात रेडियल आर्म आहे ज्यावर स्पिंडल हेड बसवले आहे. हे जड आणि मोठ्या कार्यवस्तूसाठी वापरले जाते.