भाषा MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Languages - मोफत PDF डाउनलोड करा

योग्य उत्तर ऑस्ट्रो-आशियाई कुटुंब आहे.

Key Points

• झारखंड आणि मध्य भारताच्या काही भागात बोलल्या जाणाऱ्या भाषा, विशेषत: आदिवासी समुदायांमध्ये, प्रामुख्याने ऑस्ट्रो-एशियाटिक भाषा कुटुंबातील आहेत.
• मुंडा भाषा, जसे की संताली, मुंडारी आणि हो या कुटुंबाचा भाग आहेत आणि या प्रदेशांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर बोलल्या जातात.
• या भाषांची मुळे प्राचीन आहेत आणि प्रामुख्याने स्थानिक आणि आदिवासी लोकसंख्येद्वारे बोलल्या जातात.
• ऑस्ट्रो-आशियाई कुटुंब हे भारतातील सर्वात प्राचीन भाषिक कुटुंबांपैकी एक आहे, जे इतर प्रबळ भाषा कुटुंबांपेक्षा वेगळे आहे.
• झारखंड हे भाषिक विविधतेसाठी ओळखले जाते, परंतु ऑस्ट्रो-आशियाई भाषा राज्याच्या सांस्कृतिक वारशाचा महत्त्वपूर्ण भाग बनतात.

Additional Information

• इंडो-युरोपियन कुटुंब:
  • या कुटुंबात हिंदी, बंगाली आणि मराठी सारख्या प्रमुख भाषांचा समावेश आहे, परंतु झारखंडच्या आदिवासी समुदायांमध्ये ते प्रबळ नाही.
  • हे भारतातील सर्वात मोठे भाषा कुटुंब आहे, परंतु ऑस्ट्रो-आशियाई भाषा मध्य भारतातील आदिवासी प्रदेशांमध्ये अधिक सामान्य आहेत.
• तिबेटो-बर्मन कुटुंब:
  • हे कुटुंब ईशान्य भारतात, प्रामुख्याने अरुणाचल प्रदेश, नागालँड आणि मणिपूर सारख्या राज्यांमध्ये आढळते.
  • झारखंड किंवा मध्य भारतात त्याचे लक्षणीय प्रतिनिधित्व नाही.
• द्रविड कुटुंब:
  • तमिळ, तेलगू, कन्नड आणि मल्याळम या द्रविडीयन भाषा प्रामुख्याने दक्षिण भारतात बोलल्या जातात.
  • मध्य भारतात काही द्रविड-भाषिक समुदाय अस्तित्वात असताना, ऑस्ट्रो-एशियाटिक कुटुंब झारखंडसाठी अधिक संबंधित आहे.

उत्तराखंड हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• जानेवारी 2010 मध्ये, संस्कृत ही उत्तराखंड राज्याची दुसरी अधिकृत भाषा म्हणून घोषित करण्यात आली होती.
• भारतात महत्त्वपूर्ण सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक महत्त्व असलेल्या प्राचीन भाषेचा प्रचार आणि संवर्धन करण्याच्या उद्देशाने हे पाऊल उचलण्यात आले होते.
• उत्तराखंड हे संस्कृत भाषेला दुसरी अधिकृत भाषा बनवणारे भारतातील पहिले आणि एकमेव राज्य आहे.
• उत्तराखंडची प्राथमिक राजभाषा हिंदी आहे.
• संस्कृतला बर्याचदा "देवांची भाषा" म्हणून संबोधले जात असून ती समृद्ध साहित्यिक आणि विद्वत्तेची परंपरा आहे.

Additional Information

• संस्कृत भाषा
  • संस्कृत ही जगातील सर्वात प्राचीन भाषांपैकी एक असून प्राचीन भारतीय साहित्याची अभिजात भाषा आहे.
  • ही हिंदू, बौद्ध आणि जैन धर्माची धार्मिक भाषा आहे.
  • संस्कृतमधील सर्वात प्राचीन ज्ञात ग्रंथ वेद आहेत, जे इ.स.पू. 1500 दरम्यानचे आहेत.
  • भारतातील तत्त्वज्ञान, विज्ञान आणि कला यांवरील अनेक शास्त्रीय ग्रंथ संस्कृत भाषेमध्ये लिहिले गेले आहेत.
• संस्कृत भाषेचा प्रचार
  • भारत सरकार आणि विविध राज्य सरकारांनी संस्कृतचा प्रचार आणि पुनरुज्जीवन करण्यासाठी अनेक उपक्रम हाती घेतले आहेत.
  • भारत सरकारने स्थापन केलेल्या राष्ट्रीय संस्कृत संस्थानासारख्या संस्था संस्कृतच्या प्रचार आणि प्रसाराचे काम करतात.
  • भारतात संस्कृतच्या अभ्यासासाठी समर्पित अनेक विद्यापीठे आणि महाविद्यालये आहेत.

योग्य उत्तर पर्शियन आहे. Key Points

• राजा राम मोहन रॉय यांचा ग्रंथ, 'गिफ्ट टू मोनोथिस्ट' हा मूलतः पर्शियन भाषेत लिहिला होता.
• मुघल काळात फारसी ही भारतामध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरली जाणारी भाषा होती आणि ती न्यायालयीन भाषा होती.
• राजा राम मोहन रॉय हे एक प्रमुख समाजसुधारक आणि विद्वान होते. त्यांनी भारतीय सामाजिक क्रांतीत महत्त्वाची भूमिका बजावली.
•  'गिफ्ट टू मोनोथिस्ट' हा ग्रंथ बहुईश्वरवादावर टीका करणारे आणि एकेश्वरवादी धर्मांच्या श्रेष्ठतेसाठी युक्तिवाद करणारे होते.

Additional Information 

• अरबी ही भाषा प्रामुख्याने इस्लामशी संबंधित आहे आणि ती धार्मिक ग्रंथ आणि विधींमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरली जाते.
  • सेमिटिक भाषाकुळातील अरबी भाषा बोलणारे बहुसंख्य अरब जगात आढळतात.
  • या भाषेचे नाव अरब लोकांच्या नावावरुन ठेवण्यात आले आहे आणि ते प्रथम इसवी सनाच्या पहिल्या शतकात दिसले.
• बंगाली ही पूर्व भारत आणि बांगलादेशातील बंगाली लोकांची भाषा आहे आणि तिला समृद्ध साहित्यिक परंपरा आहे.
  • ही पश्चिम बंगाल, त्रिपुरा आणि आसामी बराक व्हॅलीची अधिकृत भाषा आहे.
• संस्कृत ही भारतातील प्राचीन भाषा आहे आणि ती हिंदू धर्म आणि पारंपारिक भारतीय ज्ञान प्रणालीशी संबंधित आहे.
  • कांस्ययुगाच्या उत्तरार्धात tiच्या पूर्ववर्ती भाषांचा वायव्येकडून उगम झाल्यानंतर, तिचा उगम दक्षिण आशियामध्ये झाला.

योग्य उत्तर इंडो-युरोपियन आहे.

Key Points

• संस्कृत ही भारताची अभिजात भाषा आहे आणि ती जगातील सर्वात प्राचीन भाषांपैकी एक मानली जाते.
• ती भाषांच्या इंडो-युरोपियन कुटुंबातील आहे, ज्यामध्ये इंग्रजी, स्पॅनिश, फ्रेंच आणि हिंदी सारख्या भाषांचाही समावेश आहे.
• आग्नेय आशिया आणि मध्य पूर्वेतील भाषांसह इतर अनेक भाषांच्या विकासावर संस्कृतचा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडला आहे.
• संस्कृतचे व्याकरण आणि रचना अत्यंत क्लिष्ट आहे आणि भाषाशास्त्रज्ञ आणि विद्वानांनी त्याचा विस्तृत अभ्यास केला आहे.

Additional Information

• चीन-तिबेटी, ज्याला ट्रान्स-हिमालयन म्हणूनही ओळखले जाते, हे इंडो-युरोपियन पेक्षा जास्त मूळ भाषिक असलेले 400 पेक्षा जास्त भाषांचे कुटुंब आहे.
  मंदारिन, डब्ल्यू, युए आणि मिन ही त्यांची नावे आहेत.
  • सिनिटिक भाषा कुटुंबाच्या बाहेर, बर्मीज ही सर्वात जास्त बोलली जाणारी भाषा आहे.
• द्रविड भाषांचे दक्षिण, दक्षिण-मध्य, मध्य आणि उत्तर गट आणखी 24 उपसमूहांमध्ये विभागले गेले आहेत.
  • भारतीय संविधानाने तेलुगू, तमिळ, मल्याळम आणि कन्नड या चार प्रमुख साहित्यिक भाषांना मान्यता दिली आहे.

योग्य उत्तर ​ओडिया आहे.

• भारतामध्ये तामिळ,तेलगू,संस्कृत, कन्नड. मल्याळम आणि ओडिया या सहा भाषांना शास्त्रीय भाषेचा दर्जा मिळाला आहे.
  • तामिळ ही असा दर्जा मिळणारी पहिली भाषा होती.  

• अधिकृत भाषा 
  • भारतीय संविधानातील भाग XVII अनुच्छेद 343 ते  351 अधिकृत भाषेशी संबंधित आहे. 
  • देवनागरी लिपीतील हिंदी ही संघाची अधिकृत भाषा आहे.
  • मूलतः आठव्या अनुसूचीमध्ये चौदा भाषा होत्या, परंतु घटनादुरुस्तीने आठ भाषा जोडल्या गेल्या.
  • प्रथम अधिकृत भाषा आयोगाची नियुक्ती 1955 मध्ये श्री बी.जी. खेर यांच्या अध्यक्षतेखाली झाली.  

• 21 वा घटनात्मक दुरुस्ती कायदा,1967 ने आठव्या अनुसूचीमध्ये प्रादेशिक भाषा म्हणून सिंधी भाषेचा समावेश करण्यात आला.
• 71 व्या घटनादुरुस्ती कायदा,1992 ने आठव्या अनुसूचीमध्ये मणिपुरी,कोंकणी आणि नेपाळी या भाषांचा समावेश करण्यात आला.
• 92 वा घटनात्मक दुरुस्ती कायदा 2003 ने  त्यात बोडो, डोगरी, मैथिली आणि संथाली या चार नवीन भाषा जोडल्या. 

योग्य उत्तर हिंदी आहे.

 Key Points

• शास्त्रीयतेचा विचार युरोपमध्ये निर्माण झाला होता.
• फेब्रुवारी 2014 मध्ये राज्यसभेत संस्कृती मंत्रालयाने दिलेल्या माहितीनुसार, कोणत्याही भाषेला ‘शास्त्रीय’ म्हणून घोषित करण्यासाठी मार्गदर्शक तत्वे दिली आहेत.
• भाषा ‘शास्त्रीय भाषा’ म्हणून वर्गीकरणासाठी पात्रतेचे निश्चित करण्यासाठी सरकार खालील निकषांचे पालन करते:
  • त्याच्या प्राचीन लिपींचे किंवा 1500-2000 वर्षांच्या कालावधीतील सत्यापित इतिहासाचे असाधारण प्राचीनता.
  • प्राचीन साहित्याचे किंवा ग्रंथांचे एक संच, ज्याला पिढ्यानपिढ्या वक्त्यांनी मौल्यवान वारसा मानले आहे.
  • साहित्यिक परंपरा मूळ आणि अद्वितीय असावी आणि नक्कीच दुसऱ्या भाषिक समुदायाकडून भाड्याने घेतलेली नसावी.
  • शास्त्रीय भाषा आणि साहित्य आधुनिक भाषेपेक्षा वेगळे आहेत, शास्त्रीय भाषे आणि तिच्या नंतरच्या स्वरूपांमध्ये किंवा तिच्या फांद्यांमध्ये असमानता देखील असू शकते.

 Additional Information

• शास्त्रीय भाषा:
  • भारतातील सहा भाषांना म्हणजे तमिळ, तेलुगू, संस्कृत, कन्नड, मल्याळम आणि ओडिया यांना शास्त्रीय भाषांचा दर्जा देण्यात आला आहे.
  • 2004 मध्ये, भारत सरकारने तमिळला भारताची शास्त्रीय भाषा म्हणून घोषित केले.
  • 2005 मध्ये, तमिळनंतर, सरकारने संस्कृताला भारताची शास्त्रीय भाषा म्हणून घोषित केले. या दोन भाषांना निःसंदिग्धपणे इंडो-युरोपियन कुटुंब आणि द्रविडीयन कुटुंबातील अनेक भाषांचे पालक स्त्रोत मानले जाते.
  • सरकारने 2008 मध्ये कन्नड आणि तेलुगू भाषेला शास्त्रीय भाषेचा दर्जा दिला.
  • मल्याळम भाषेला 2013 मध्ये आणि 2014 मध्ये ओडिया भाषेला देखील शास्त्रीय भाषेचा दर्जा देण्यात आला.

चंदीगड हे नियोजित शहरांपैकी एक आहे. ते भारतीय पंजाब आणि हरियाणाची राजधानी म्हणून उभारण्यात आले होते. एका सुपरिभाषित जागेवर या शहराची लोकसंख्या मर्यादित पाच लाख असणार होती.

• चंदीगड शहराच्या परिघीय क्षेत्रात नागरी प्रसार रोखण्यासाठी, चंदीगडच्या आसपासच्या परिसराच्या प्रामुख्याने ग्रामीण स्वरूपाचे पालनपोषण सुनिश्चित करण्यासाठी तांत्रिकदृष्ट्या 'पंजाब न्यू कॅपिटल पेरिफेरी कंट्रोल अ‍ॅक्ट, 1952' म्हणून ओळखला जाणारा एक अधिनियम लागू करण्यात आला.
• आज अरुणाचल प्रदेश, चंदीगड, गोवा, मणिपूर, मेघालय, मिझोरम, नागालँड आणि त्रिपुरा यासारख्या राज्यांमध्ये इंग्रजीला अधिकृत भाषेचा दर्जा आहे.
• अंदमान आणि निकोबार, दादरा आणि नगर हवेली, दमण आणि दीव आणि पाँडिचेरी यासारख्या काही केंद्रशासित प्रदेशांनी देखील इंग्रजीला अधिकृत भाषेचा दर्जा दिला आहे.
• दोन केंद्रशासित प्रदेश, अंदमान आणि निकोबार बेटे आणि दिल्ली इंग्रजी आणि हिंदी दोन्ही वापरतात, तर त्रिपुरा प्रादेशिक भाषा असलेली बंगाली वापरते.
• पाँडिचेरीच्या बाबतीत, इंग्रजी आणि फ्रेंच यांना अधिकृत भाषा म्हणून निवडण्यात आले होते.
• चंदीगडची नियोजित भाषा पंजाबी आहे. चंदीगडची बहुतेक लोकसंख्या पंजाबी आणि हिंदी बोलते.

म्हणून, आपण असा निष्कर्ष काढतो की इंग्रजी ही चंदीगडची अधिकृत भाषा आहे.

योग्य उत्तर पंजाबी आहे.

 Key Points

• जम्मू आणि काश्मीरची अधिकृत भाषा उर्दू आहे.
• जम्मू आणि काश्मीरमधून अनुच्छेद 370 काढण्यापूर्वी उर्दू ही जम्मू आणि काश्मीरची अधिकृत भाषा होती.
• जम्मू आणि काश्मीर अधिकृत भाषा विधेयक, 2020 ने काश्मिरी, डोगरी, उर्दू, हिंदी आणि इंग्रजी यांना केंद्रशासित प्रदेशाच्या अधिकृत कामांसाठी वापरण्याच्या दृष्टीने अधिकृत भाषा घोषित केले आहे.
• जम्मू काश्मीरचे सध्याचे लेफ्टनंट गव्हर्नर श्री मनोज सिन्हा आहेत.
• ते जम्मू आणि काश्मीर या केंद्रशासित प्रदेशाचे दुसरे लेफ्टनंट गव्हर्नर आहेत.

 Important Points

• काश्मीर खोऱ्यात राहणारे लोक काश्मिरी बोलतात.
• तथापि, काश्मिरी ही जम्मू आणि काश्मीरची स्थानिक भाषा आहे.
• काश्मिरी, जी एक इंडो-आर्यन भाषा आहे, ती कोशुर म्हणूनही ओळखली जाते.

योग्य उत्तर तमिळ आहे.

Key Points

• द्रविड भाषा, मुख्यतः दक्षिण आशियामध्ये बोलल्या जाणार्‍या सुमारे 70 भाषांचे हे एक कुटुंब आहे.
• द्रविड भाषा या दक्षिण, दक्षिण-मध्य आणि उत्तर अशा गटांमध्ये विभागल्या आहेत; हे गट पुढे 24 उपसमूहांमध्ये विभागले गेले आहेत.
• भारताचे संविधान चार प्रमुख साहित्यिक भाषांना मान्यता देते: तेलुगू, तमिळ, मल्याळम आणि कन्नड.
• या भाषा तामिळनाडू, आंध्र प्रदेश, केरळ आणि कर्नाटक (पूर्वीचे म्हैसूर) या राज्यांच्या अनुक्रमे अधिकृत भाषा देखील आहेत.
• द्रविड कुटुंबातील चार साहित्यिक भाषांपैकी तमिळ ही सर्वात जुनी भाषा आहे, ज्याची उदाहरणे सुरुवातीच्या सामान्य कालखंडातील आहेत.
• टोलकप्पियम (पहिले-चौथे शतक; "प्राचीन साहित्य"), तमिळ भाषेतील पहिले ज्ञात कार्य, व्याकरण आणि काव्यशास्त्रावरील ग्रंथ आहे.

Additional Information

• साधारण नवव्या शतकापर्यंत, मल्याळम ही तमिळची पश्चिम किनारपट्टीची बोली होती. 
• भौगोलिकदृष्ट्या मुख्य भाषण समूहापासून तीव्र पश्चिम घाटामुळे विविक्त, ही बोली हळूहळू वेगळ्या भाषेत विकसित झाली.
• कन्नड ही कर्नाटक राज्यातील अधिकृत भाषा आहे.
• कन्नडमधील शिलालेख 5 व्या शतकातील आहेत, तर कविराजमार्ग ('द रॉयल रोड ऑफ पोएट्स') ही पहिली साहित्यकृती, काव्यशास्त्रावरील नवव्या शतकातील ग्रंथ आहे.
• द्रविड भाषांपैकी सर्वात जास्त लोकसंख्येद्वारे तेलुगू भाषा बोलली जाते.
• सर्व भारतीय भाषांमध्‍ये हिंदी आणि बंगाली नंतर ती तिसरी सर्वाधिक वारंवार बोलली जाणारी भाषा आहे.

भारतातील भाषा चार प्रमुख कुटुंबात वर्गीकृत केल्या जाऊ शकतात -

1. द्रविडीयन: भारताच्या दक्षिणेस, द्रविडीयन कुटुंबातील भाषा प्रचलित आहेत, जसे की मल्याळम, तामिळ, कन्नड, टोडा, तेलुगू, कोडागरी आणि बडगा.
2. इंडो-आर्यन: ही देशाच्या सर्वात विस्तृत क्षेत्र व्यापते आणि त्याच्या लोकसंख्येच्या सर्वात मोठ्या प्रमाणात, विशेषतः उत्तर, पूर्व आणि पश्चिम भागात बोलली जाते. या कुटुंबाची मूळ भाषा संस्कृत आहे आणि तिच्या मुख्य बोलीभाषांमध्ये हिंदी, बंगाली, बिहारी, पहाडी, गुजराती, भिली, राजस्थानी, कोकणी, मराठी, उडिया, आसामी आणि पंजाबी यांचा समावेश आहे.
3. तिबेटो-बर्मन: अरुणाचल प्रदेश, आसाम, सिक्कीम आणि जम्मू आणि काश्मीरच्या हिमालयी प्रदेशात तिबेटो-बर्मन कुटुंबातील भाषा वापरल्या जातात.
4. ऑस्ट्रो-आशियाई: मेघालय आणि ओरिसा आणि बिहारच्या काही भागात राहणारे लोक समथली, भंडारी, कोकू, हो आणि सावरा सारख्या ऑस्ट्रो-आशियाई भाषा वापरतात.

म्हणून, आपण असा निष्कर्ष काढतो की कन्नड ही द्रविडीयन भाषा कुटुंबातील आहे.

योग्य उत्तर बर्मी आहे.
Key Points

•  बर्मी:-
  • बर्मी ही म्यानमार (बर्मा) ची अधिकृत भाषा आहे.
  • 33 दशलक्षाहून अधिक लोक बर्मी​ ही प्रथम भाषा म्हणून बोलतात आणि आणखी 10 दशलक्ष लोक द्वितीय भाषा म्हणून  बोलतात.
  • बांग्लादेश, भारत आणि थायलंड या शेजारील देशांमध्येही बर्मी भाषा बोलली जाते.

Additional Information

योग्य उत्तर इंडो-युरोपियन आहे.

Key Points

• संस्कृत ही भारताची अभिजात भाषा आहे आणि ती जगातील सर्वात प्राचीन भाषांपैकी एक मानली जाते.
• ती भाषांच्या इंडो-युरोपियन कुटुंबातील आहे, ज्यामध्ये इंग्रजी, स्पॅनिश, फ्रेंच आणि हिंदी सारख्या भाषांचाही समावेश आहे.
• आग्नेय आशिया आणि मध्य पूर्वेतील भाषांसह इतर अनेक भाषांच्या विकासावर संस्कृतचा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडला आहे.
• संस्कृतचे व्याकरण आणि रचना अत्यंत क्लिष्ट आहे आणि भाषाशास्त्रज्ञ आणि विद्वानांनी त्याचा विस्तृत अभ्यास केला आहे.

Additional Information

• चीन-तिबेटी, ज्याला ट्रान्स-हिमालयन म्हणूनही ओळखले जाते, हे इंडो-युरोपियन पेक्षा जास्त मूळ भाषिक असलेले 400 पेक्षा जास्त भाषांचे कुटुंब आहे.
  मंदारिन, डब्ल्यू, युए आणि मिन ही त्यांची नावे आहेत.
  • सिनिटिक भाषा कुटुंबाच्या बाहेर, बर्मीज ही सर्वात जास्त बोलली जाणारी भाषा आहे.
• द्रविड भाषांचे दक्षिण, दक्षिण-मध्य, मध्य आणि उत्तर गट आणखी 24 उपसमूहांमध्ये विभागले गेले आहेत.
  • भारतीय संविधानाने तेलुगू, तमिळ, मल्याळम आणि कन्नड या चार प्रमुख साहित्यिक भाषांना मान्यता दिली आहे.

आसाम हे योग्य उत्तर आहे. 

 Key Points

• प्रामुख्याने आसाममध्ये बोडो भाषा बोलली जाते.
  • बोडो लोक बोडो भाषा बोलतात, ही  भारतातील बावीस अनुसूचित भाषांपैकी एक म्हणून ओळखली जाते.
  • भारतीय राज्यघटनेनुसार बोडोंना अधिकृतपणे "बोरो, बोरोकाचारी" अनुसूचित जमाती म्हणून मान्यता देण्यात आली आहे.
  • बोरो, ज्याला बोडो म्हणूनही ओळखले जाते, हा भारतातील आसाम राज्यातील सर्वात मोठा वांशिक गट आहे.
  • बोडो जमात ईशान्य भारतात पसरलेली आहे.
  • बोडो आसाम आणि मेघालयातील इतर सर्व जिल्ह्यांमध्ये रहात असले तरीही ही जमात प्रामुख्याने आसामच्या बोडोलँड प्रदेशात केंद्रित आहे.