खालीलपैकी कोणत्या राज्यात नामचिक-नामफूक कोळसा क्षेत्र आहे?

योग्य उत्तर अरुणाचल प्रदेश आहे.

 Key Points

• नामचिक-नामफूक कोळसा क्षेत्र अरुणाचल प्रदेशातील चांगलांग जिल्ह्यात आहे.
• हे कोळसा क्षेत्र भारतातील ईशान्येकडील काही प्रमुख क्षेत्रांपैकी एक आहे.
• या क्षेत्रातून काढलेला कोळसा प्रामुख्याने वीज निर्मिती आणि औद्योगिक कामांसाठी वापरला जातो.
• अरुणाचल प्रदेशात कोळशाचे महत्त्वपूर्ण साठे आहेत, जे राज्याच्या अर्थव्यवस्थेत योगदान देतात.
• स्थानिक पायाभूत सुविधांना चालना देण्यासाठी नामचिक-नामफूक कोळसा क्षेत्रावर विविध विकास प्रकल्प राबवले जात आहेत.

 Additional Information

• भारतातील कोळसा
  • भारत हा जगातील सर्वात मोठ्या कोळसा उत्पादक देशांपैकी एक आहे.
  • भारतात कोळसा हे ऊर्जेचे एक महत्त्वाचे स्त्रोत आहे, जे देशाच्या सुमारे 70% वीज निर्मितीसाठी जबाबदार आहे.
  • भारतातील प्रमुख कोळसा उत्पादक राज्यांमध्ये झारखंड, ओडिशा, छत्तीसगड, पश्चिम बंगाल आणि मध्य प्रदेश यांचा समावेश होतो.
  • कोळसा खाणकाम भारत सरकारच्या कोळसा मंत्रालयाद्वारे नियमबद्ध केले जाते.
• कोळशाचे प्रकार
  • कोळसा त्याच्या कार्बन सामग्रीनुसार विविध प्रकारांमध्ये वर्गीकृत केला जातो: अँथ्रासाइट, बिटुमिनस, सब-बिटुमिनस आणि लिग्नाईट.
  • अँथ्रासाइटमध्ये सर्वाधिक कार्बन सामग्री असते आणि तो सर्वात कार्यक्षम प्रकारचा कोळसा आहे.
  • लिग्नाईट, ज्याला तपकिरी कोळसा असेही म्हणतात, त्यात सर्वात कमी कार्बन सामग्री आणि कॅलरी मूल्य असते.
  • बिटुमिनस कोळसा वीज निर्मिती आणि औद्योगिक कामांसाठी सर्वाधिक वापरला जाणारा प्रकार आहे.
• पर्यावरणावर परिणाम
  • कोळसा खाणकाम आणि वापरामुळे भू-विनाश, वायू प्रदूषण आणि हरितगृह वायू उत्सर्जन यांसारखे पर्यावरणावर महत्त्वपूर्ण परिणाम होतात.
  • पर्यावरणावरील पदचिन्ह कमी करण्यासाठी स्वच्छ कोळसा तंत्रज्ञान स्वीकारण्याचे प्रयत्न केले जात आहेत.
  • पर्यावरणीय संतुलन पुनर्संचयित करण्यासाठी खाणकाम केलेल्या क्षेत्रांचे पुनर्वसन आवश्यक आहे.
• भारतात कोळशाचे भविष्य
  • भारत कोळशावरील अवलंबित्व कमी करण्यासाठी ऊर्जेच्या पर्यायी स्त्रोतांचा शोध घेत आहे.
  • सौर आणि पवन ऊर्जा यांसारख्या नवीकरणीय ऊर्जा स्रोतांना विविध सरकारी योजनांअंतर्गत प्रोत्साहन दिले जात आहे.
  • भविष्यातील रणनीतीमध्ये कोळशाचा वापर शाश्वत पद्धती आणि हरित ऊर्जा विकासाशी संतुलित करणे समाविष्ट आहे.