खालीलपैकी कोणता व्यक्तिमत्व मापनाच्या प्रक्षेपित तंत्राचा प्रकार नाही?

व्यक्तिमत्व मूल्यांकन म्हणजे एखाद्याच्या व्यक्तिमत्त्वाच्या पृष्ठरचनेचा अंदाज, म्हणजे त्या व्यक्तीचे वैशिष्ट्यपूर्ण वर्तन नमुने आणि ठळक आणि स्थिर वैशिष्ट्ये. व्यक्तिमत्त्वाचे मूल्यांकन करण्यासाठी अनेक चाचण्या/ सूची उपलब्ध आहेत. ढोबळपणे, तीन श्रेणींमध्ये यांचे आकलन केले जाऊ शकते. या पद्धती  व्यक्तिनिष्ठ, वस्तुनिष्ठ आणि प्रक्षेपण अशा आहेत.

Key Points

प्रक्षेपण तंत्रे​:

• ही तंत्रे एखाद्या व्यक्तीच्या अचेतन मनामध्ये असलेल्या व्यक्तिमत्त्वाच्या मध्यवर्ती पैलूंना प्रकट करण्यासाठी गृहीत धरल्या जातात.
• अचेतन प्रेरणा, लपलेल्या इच्छा, आंतरिक भीती आणि न्यूनगंड हे त्यांच्या असंरचित स्वभावामुळे प्राप्त झाले आहेत असे मानले जाते जे रुग्णाच्या जागरूक वर्तनावर परिणाम करतात.
• व्यक्तिमत्त्वातील अव्यक्त किंवा लपलेले पैलू प्रकट करण्यासाठी प्रक्षेपण तंत्र हे एक प्रभावी साधन आहे जे उघड होईपर्यंत अचेतन अवस्थेत अंत:स्थापित केलेले असतात.
• ही तंत्रे या गृहितकावर आधारित आहेत की जर उद्दीपक संरचना निसर्गत: कमकुवत असेल, तर ती व्यक्तीला त्याच्या/तिच्या भावना, इच्छा आणि गरजा प्रक्षेपित करण्यास अनुमती देते जे तज्ञांद्वारे नंतर स्पष्ट केले जातात.

Important Points​प्रक्षेपण तंत्रांचे प्रकार:

• शब्द साहचर्य चाचणी: शब्द साहचर्य चाचणीमध्ये, परीक्षार्थीला सूचीच्या स्वरूपात अनेक शब्द दिले जातात आणि त्याला उद्दीपक शब्द ऐकल्यावर त्याच्या मनात येणारा पहिला शब्द उच्चारणे आवश्यक असते. प्रतिक्रियेच्या वेळेनुसार दिलेले प्रतिसाद व्यक्तीच्या व्यक्तिमत्त्वाच्या विश्लेषणासाठी वापरले जातात.
• कथावस्तू आसंवेदन चाचणी:- ही चाचणी हेन्री मरे यांनी विकसित केली होती. कथावस्तू आसंवेदन चाचणी (TAT) मध्ये 20 चित्रे असतात जी सर्व कृष्णधवल असतात. चित्रात दर्शविलेले लोक मुद्दाम संदिग्ध परिस्थितीत रेखाटले असतात.
• रुग्णाने कथन केलेल्या कथेचा अर्थ मानसशास्त्रज्ञाने लावतात, जो चित्रांमधील पात्रांवर रुग्णाच्या छुप्या भावनांचे प्रकटीकरण आणि प्रक्षेपण शोधण्याचा प्रयत्न करतो. TAT प्राप्तांक मूळ व्याख्या पद्धतीमध्ये, परीक्षक प्रथम "नायक" कोण आहे हे ठरवतो, उत्तरदात्याने संभाव्यतः त्याची किंवा तिची लैंगिक ओळख करून देतो.
• वाक्यपूर्ती चाचणी: वाक्यपूर्ती चाचणीमध्ये, व्यक्तिमत्त्वाच्या मूल्यांकनासाठी शाब्दिक सामग्री वापरली जाते. ती पूर्ण करण्यासाठी रुग्णाला विविध अपूर्ण वाक्ये दिली जातात. काही अपूर्ण वाक्यांची उदाहरणे अशी आहेत, मला खूप …….वाटते, माझी इच्छा आहे माझी आई …., इत्यादी. रुग्णाला त्याला/तिला हवे तसे वाक्य पूर्ण करण्यास सांगितले जाते.

अशाप्रकारे, असा निष्कर्ष काढला जातो की वुडवर्थचे व्यक्ती विवरणपत्र हे व्यक्तिमत्व मापनाचे प्रक्षेपण तंत्र नाही.

Hint

वुडवर्थचे व्यक्ती विवरणपत्र​​: 

• गॅल्टनने मानसिक प्रतिमेचा अभ्यास करण्यासाठी एक प्रश्नावली विकसित केली, ती समज आणि भावनांचे आंतरिक जग आहे. त्यानंतर, व्यक्तिमत्व यादी विकसित करण्याचा पहिला पद्धतशीर प्रयत्न वुडवर्थने 1918 मध्ये केला.
• ही सूची वुडवर्थचे व्यक्ती विवरणपत्र म्हणून ओळखली जात होती आणि त्यात न्यूरोटिक प्रवृत्तींशी संबंधित 116 प्रश्न आहेत. पहिल्या महायुद्धादरम्यान भावनिकदृष्ट्या अयोग्य पुरुषांना परदेशात पाठवण्याआधी त्यांची तपासणी करणे हा यामागचा उद्देश होता. तेव्हापासून अनेक यादी व्यवहारात आल्या आहेत.