Important Compounds and Its Uses MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Important Compounds and Its Uses - मोफत PDF डाउनलोड करा

Last updated on Jun 6, 2025

पाईये Important Compounds and Its Uses उत्तरे आणि तपशीलवार उपायांसह एकाधिक निवड प्रश्न (MCQ क्विझ). हे मोफत डाउनलोड करा Important Compounds and Its Uses एमसीक्यू क्विझ पीडीएफ आणि बँकिंग, एसएससी, रेल्वे, यूपीएससी, स्टेट पीएससी यासारख्या तुमच्या आगामी परीक्षांची तयारी करा.

Latest Important Compounds and Its Uses MCQ Objective Questions

Important Compounds and Its Uses Question 1:

खालीलपैकी कोणते संयुग आयोडिन टिंचरमध्ये वापरले जाते?

  1. प्रोपेनॉल
  2. इथेनॉल
  3. इथेनॉइक आम्ल
  4. मिथेनॉल

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : इथेनॉल

Important Compounds and Its Uses Question 1 Detailed Solution

बरोबर उत्तर इथेनॉल आहे.

Key Points 

  • टिंक्चर आयोडिन हे एक द्रावण आहे जे मुख्यतः लहान जखमा आणि संसर्गांसाठी एक प्रतिपूतिक म्हणून वापरले जाते.
  • टिंक्चर आयोडिनचे मुख्य घटक आयोडिन, पोटॅशियम आयोडाइड आणि इथेनॉल आहेत.
  • इथेनॉल टिंक्चर आयोडिनमध्ये द्रावक म्हणून काम करते, आयोडिन आणि पोटॅशियम आयोडाइड विरघळण्यास मदत करते.
  • टिंक्चर आयोडिनमध्ये इथेनॉलचे सामान्य संकेंद्रण सुमारे 90-95% असते.
  • हे द्रावण सामान्यतः शस्त्रक्रियेपूर्वी त्वचेचे निर्जंतुकीकरण करण्यासाठी वैद्यकीय समायोजनामध्ये वापरले जाते.

Additional Information 

  • प्रतिपूतिक
    • प्रतिपूतिक हे असे पदार्थ आहेत जे जिवंत ऊतींवर सूक्ष्मजीवांच्या वाढीस प्रतिबंध करतात.
    • ते सामान्यतः व्रण, जखमा आणि शस्त्रक्रिया जागेमधील संसर्गाचा धोका कमी करण्यासाठी वापरले जातात.
    • सामान्य प्रतिपूतिकांमध्ये अल्कोहोल, हायड्रोजन पेरॉक्साइड आणि आयोडिन द्रावणे समाविष्ट आहेत.
  • आयोडिन
    • आयोडिन हा एक रासायनिक घटक आहे ज्यामध्ये प्रतिपूतिक गुणधर्म आहेत.
    • मानवी शरीरात थायरॉईड संप्रेरकाच्या उत्पादनासाठी ते आवश्यक आहे.
    • आयोडिन विविध स्वरूपात वापरले जाते, ज्यामध्ये टिंक्चर आयोडिन, पोविडोन-आयोडिन आणि ल्यूगाॅलचे द्रावण समाविष्ट आहे.
  • इथेनॉल
    • इथेनॉल, ज्याला इथाइल अल्कोहोल म्हणूनही ओळखले जाते, हे एक स्पष्ट, रंगहीन द्रव आहे ज्यामध्ये प्रतिपूतिक गुणधर्म आहेत.
    • हे सामान्यतः हँड सॅनिटायझर्स आणि मेडिकल वाइप्समध्ये जंतुनाशक म्हणून वापरले जाते.
    • इथेनॉल औषधीय सूत्रीकरणामध्ये आणि टिंक्चरच्या विरचनेमध्ये द्रावक म्हणून देखील वापरले जाते.
  • पोटॅशियम आयोडाइड
    • पोटॅशियम आयोडाइड हे एक रासायनिक संयुग आहे जे द्रावणांमध्ये आयोडिनची विद्राव्यता क्षमता वाढवण्यासाठी वापरले जाते.
    • ते आयोडिन टिंचरसारख्या प्रतिपूतिक द्रावणांमध्ये आयोडिनसह वापरले जाते.
    • पोटॅशियम आयोडाइड थायरॉईड स्थिती आणि प्रारण प्रभावाच्या वैद्यकीय उपचारांमध्ये देखील वापरले जाते.

Important Compounds and Its Uses Question 2:

धुण्याच्या सोड्याचे आण्विक सूत्र काय आहे?

  1. NaHCO3
  2. Na2CO3 ·10H2O
  3. Na2CO3
  4. NaCl

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : Na2CO3 ·10H2O

Important Compounds and Its Uses Question 2 Detailed Solution

योग्य उत्तर म्हणजे Na2CO3 · 10H2O आहे.

Key Points 

  • धुण्याचा सोडा रासायनिकदृष्ट्या सोडियम कार्बोनेट डेकाहायड्रेट म्हणून ओळखला जातो, ज्याचे सूत्र Na2CO3 · 10H2O आहे.
  • हे एक पांढरे, वासरहित पावडर आहे जे पाण्यात अतिशय विरघळते आणि एक मजबूत क्षारीय द्रावण तयार करते.
  • धुण्याचा सोडा सामान्यतः घरांमध्ये स्वच्छतेचा घटक म्हणून वापरला जातो, विशेषतः कठीण डाग आणि तेल काढण्यासाठी.
  • हे विविध औद्योगिक प्रक्रियांमध्ये देखील वापरले जाते, ज्यामध्ये काचेचे उत्पादन, कागद उत्पादन आणि पाण्याचे उपचार समाविष्ट आहेत.

Additional Information 

  • सोडियम कार्बोनेट (Na2CO3)
    • सोडियम कार्बोनेट, ज्याला सोडा अ‍ॅश किंवा सोडा क्रिस्टल्स म्हणून देखील ओळखले जाते, ते कार्बोनिक आम्लाचे सोडियम मीठ आहे.
    • हे नैसर्गिकरित्या खनिज स्वरूपात आढळते आणि सोल्वे प्रक्रियेद्वारे देखील बनवता येते.
    • सोडियम कार्बोनेट काच, डिटर्जंट आणि इतर रासायनिक उत्पादने बनवण्यात एक प्रमुख घटक आहे.
  • बेकींग सोडा (NaHCO3)
    • बेकींग सोडा, किंवा सोडियम बायकार्बोनेट, हे NaHCO3 सूत्र असलेले एक रासायनिक संयुग आहे.
    • हे सामान्यतः बेकिंगमध्ये एक लेवेनिंग एजंट म्हणून वापरले जाते, तसेच विविध घरातील स्वच्छतेच्या अनुप्रयोगांमध्ये देखील वापरले जाते.
    • औषधात, ते अॅसिड अपच आणि हृदयदाह उपचारासाठी वापरले जाते.
  • हायड्रेटेड संयुगे
    • हायड्रेटेड संयुगांमध्ये त्यांच्या क्रिस्टलाइन रचनेत पाण्याचे रेणू असतात.
    • या संयुगांमधील पाणी बहुधा "क्रिस्टलायझेशनचे पाणी" म्हणून ओळखले जाते.
    • उदाहरणार्थ धुण्याचा सोडा (Na2CO3 · 10H2O) आणि जिप्सम (CaSO4 · 2H2O) यांचा समावेश आहे.
  • क्षारता आणि pH
    • क्षारता म्हणजे आम्लाला तटस्थ करण्याची द्रावणाची क्षमता, जी बहुधा त्याच्या pH पातळीने मोजली जाते.
    • उच्च क्षारता असलेल्या पदार्थांमध्ये, जसे की धुण्याचा सोडा, 7 पेक्षा जास्त pH असतो.
    • क्षारीय द्रावणे सामान्यतः स्वच्छतेच्या उत्पादनांमध्ये वापरली जातात कारण ते चरबी आणि प्रथिने तोडण्याची क्षमता असतात.

Important Compounds and Its Uses Question 3:

समजातीय श्रेणीतील संयुगांच्या भौतिक गुणधर्मांबद्दल खालीलपैकी कोणते विधान सत्य आहे?

  1. त्यांचे द्रवणांक आणि उत्कलनांक समान असतात.
  2. त्यांच्या द्रवणांक आणि उत्कलनांकामध्ये नियमित बदल होतो.
  3. कार्बन अणूंची संख्या वाढताच त्यांचे उत्कलनांक कमी होतात.
  4. त्यांचे भौतिक गुणधर्म बदलत नाहीत.

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : त्यांच्या द्रवणांक आणि उत्कलनांकामध्ये नियमित बदल होतो.

Important Compounds and Its Uses Question 3 Detailed Solution

योग्य उत्तर त्यांच्या वितळण बिंदू आणि उकळण बिंदूत नियमित बदल होतो आहे. 

 Key Points

  • समजातीय श्रेणी ही सारखीच सामान्य सूत्र असलेल्या आणि CH2 एककाने भिन्न असलेल्या कार्बनिक संयुगांचा समूह आहे.
  • आण्विक आकारात वाढ झाल्यावर द्रवणांक आणि उत्कलनांक सारखे भौतिक गुणधर्म नियमितपणे बदलतात.
  • कार्बन अणूंच्या संख्येत वाढ झाल्याने, अधिक मजबूत व्हॅन डेर वाल्स बळांमुळे वितळण आणि उत्कलनांक दोन्ही वाढतात.
  • हा नियमित बदल हा आण्विक वजनात आणि पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळात झालेल्या व्यवस्थित वाढीमुळे होतो.

 Additional Information

  • समजातीय श्रेणी: समान क्रियात्मक गट आणि सारखेच रासायनिक गुणधर्म असलेल्या संयुगांची श्रेणी.
  • व्हॅन डेर वाल्स बळे: कमकुवत आंतरआण्विक बळे जी आण्विक आकार आणि पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळात वाढ झाल्याने वाढतात.
  • उत्कलनांक: ज्या तापमानावर पदार्थ द्रव ते वायू अवस्थेत बदलतो.
  • द्रवणांक: ज्या तापमानावर पदार्थ घन ते द्रव अवस्थेत बदलतो.
  • क्रियात्मक गट: विशिष्ट संयुगाच्या वैशिष्ट्यपूर्ण अभिक्रियांसाठी जबाबदार असलेल्या अणूंचा समूह.

Top Important Compounds and Its Uses MCQ Objective Questions

Important Compounds and Its Uses Question 4:

खालीलपैकी कोणते संयुग आयोडिन टिंचरमध्ये वापरले जाते?

  1. प्रोपेनॉल
  2. इथेनॉल
  3. इथेनॉइक आम्ल
  4. मिथेनॉल

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : इथेनॉल

Important Compounds and Its Uses Question 4 Detailed Solution

बरोबर उत्तर इथेनॉल आहे.

Key Points 

  • टिंक्चर आयोडिन हे एक द्रावण आहे जे मुख्यतः लहान जखमा आणि संसर्गांसाठी एक प्रतिपूतिक म्हणून वापरले जाते.
  • टिंक्चर आयोडिनचे मुख्य घटक आयोडिन, पोटॅशियम आयोडाइड आणि इथेनॉल आहेत.
  • इथेनॉल टिंक्चर आयोडिनमध्ये द्रावक म्हणून काम करते, आयोडिन आणि पोटॅशियम आयोडाइड विरघळण्यास मदत करते.
  • टिंक्चर आयोडिनमध्ये इथेनॉलचे सामान्य संकेंद्रण सुमारे 90-95% असते.
  • हे द्रावण सामान्यतः शस्त्रक्रियेपूर्वी त्वचेचे निर्जंतुकीकरण करण्यासाठी वैद्यकीय समायोजनामध्ये वापरले जाते.

Additional Information 

  • प्रतिपूतिक
    • प्रतिपूतिक हे असे पदार्थ आहेत जे जिवंत ऊतींवर सूक्ष्मजीवांच्या वाढीस प्रतिबंध करतात.
    • ते सामान्यतः व्रण, जखमा आणि शस्त्रक्रिया जागेमधील संसर्गाचा धोका कमी करण्यासाठी वापरले जातात.
    • सामान्य प्रतिपूतिकांमध्ये अल्कोहोल, हायड्रोजन पेरॉक्साइड आणि आयोडिन द्रावणे समाविष्ट आहेत.
  • आयोडिन
    • आयोडिन हा एक रासायनिक घटक आहे ज्यामध्ये प्रतिपूतिक गुणधर्म आहेत.
    • मानवी शरीरात थायरॉईड संप्रेरकाच्या उत्पादनासाठी ते आवश्यक आहे.
    • आयोडिन विविध स्वरूपात वापरले जाते, ज्यामध्ये टिंक्चर आयोडिन, पोविडोन-आयोडिन आणि ल्यूगाॅलचे द्रावण समाविष्ट आहे.
  • इथेनॉल
    • इथेनॉल, ज्याला इथाइल अल्कोहोल म्हणूनही ओळखले जाते, हे एक स्पष्ट, रंगहीन द्रव आहे ज्यामध्ये प्रतिपूतिक गुणधर्म आहेत.
    • हे सामान्यतः हँड सॅनिटायझर्स आणि मेडिकल वाइप्समध्ये जंतुनाशक म्हणून वापरले जाते.
    • इथेनॉल औषधीय सूत्रीकरणामध्ये आणि टिंक्चरच्या विरचनेमध्ये द्रावक म्हणून देखील वापरले जाते.
  • पोटॅशियम आयोडाइड
    • पोटॅशियम आयोडाइड हे एक रासायनिक संयुग आहे जे द्रावणांमध्ये आयोडिनची विद्राव्यता क्षमता वाढवण्यासाठी वापरले जाते.
    • ते आयोडिन टिंचरसारख्या प्रतिपूतिक द्रावणांमध्ये आयोडिनसह वापरले जाते.
    • पोटॅशियम आयोडाइड थायरॉईड स्थिती आणि प्रारण प्रभावाच्या वैद्यकीय उपचारांमध्ये देखील वापरले जाते.

Important Compounds and Its Uses Question 5:

धुण्याच्या सोड्याचे आण्विक सूत्र काय आहे?

  1. NaHCO3
  2. Na2CO3 ·10H2O
  3. Na2CO3
  4. NaCl

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : Na2CO3 ·10H2O

Important Compounds and Its Uses Question 5 Detailed Solution

योग्य उत्तर म्हणजे Na2CO3 · 10H2O आहे.

Key Points 

  • धुण्याचा सोडा रासायनिकदृष्ट्या सोडियम कार्बोनेट डेकाहायड्रेट म्हणून ओळखला जातो, ज्याचे सूत्र Na2CO3 · 10H2O आहे.
  • हे एक पांढरे, वासरहित पावडर आहे जे पाण्यात अतिशय विरघळते आणि एक मजबूत क्षारीय द्रावण तयार करते.
  • धुण्याचा सोडा सामान्यतः घरांमध्ये स्वच्छतेचा घटक म्हणून वापरला जातो, विशेषतः कठीण डाग आणि तेल काढण्यासाठी.
  • हे विविध औद्योगिक प्रक्रियांमध्ये देखील वापरले जाते, ज्यामध्ये काचेचे उत्पादन, कागद उत्पादन आणि पाण्याचे उपचार समाविष्ट आहेत.

Additional Information 

  • सोडियम कार्बोनेट (Na2CO3)
    • सोडियम कार्बोनेट, ज्याला सोडा अ‍ॅश किंवा सोडा क्रिस्टल्स म्हणून देखील ओळखले जाते, ते कार्बोनिक आम्लाचे सोडियम मीठ आहे.
    • हे नैसर्गिकरित्या खनिज स्वरूपात आढळते आणि सोल्वे प्रक्रियेद्वारे देखील बनवता येते.
    • सोडियम कार्बोनेट काच, डिटर्जंट आणि इतर रासायनिक उत्पादने बनवण्यात एक प्रमुख घटक आहे.
  • बेकींग सोडा (NaHCO3)
    • बेकींग सोडा, किंवा सोडियम बायकार्बोनेट, हे NaHCO3 सूत्र असलेले एक रासायनिक संयुग आहे.
    • हे सामान्यतः बेकिंगमध्ये एक लेवेनिंग एजंट म्हणून वापरले जाते, तसेच विविध घरातील स्वच्छतेच्या अनुप्रयोगांमध्ये देखील वापरले जाते.
    • औषधात, ते अॅसिड अपच आणि हृदयदाह उपचारासाठी वापरले जाते.
  • हायड्रेटेड संयुगे
    • हायड्रेटेड संयुगांमध्ये त्यांच्या क्रिस्टलाइन रचनेत पाण्याचे रेणू असतात.
    • या संयुगांमधील पाणी बहुधा "क्रिस्टलायझेशनचे पाणी" म्हणून ओळखले जाते.
    • उदाहरणार्थ धुण्याचा सोडा (Na2CO3 · 10H2O) आणि जिप्सम (CaSO4 · 2H2O) यांचा समावेश आहे.
  • क्षारता आणि pH
    • क्षारता म्हणजे आम्लाला तटस्थ करण्याची द्रावणाची क्षमता, जी बहुधा त्याच्या pH पातळीने मोजली जाते.
    • उच्च क्षारता असलेल्या पदार्थांमध्ये, जसे की धुण्याचा सोडा, 7 पेक्षा जास्त pH असतो.
    • क्षारीय द्रावणे सामान्यतः स्वच्छतेच्या उत्पादनांमध्ये वापरली जातात कारण ते चरबी आणि प्रथिने तोडण्याची क्षमता असतात.

Important Compounds and Its Uses Question 6:

समजातीय श्रेणीतील संयुगांच्या भौतिक गुणधर्मांबद्दल खालीलपैकी कोणते विधान सत्य आहे?

  1. त्यांचे द्रवणांक आणि उत्कलनांक समान असतात.
  2. त्यांच्या द्रवणांक आणि उत्कलनांकामध्ये नियमित बदल होतो.
  3. कार्बन अणूंची संख्या वाढताच त्यांचे उत्कलनांक कमी होतात.
  4. त्यांचे भौतिक गुणधर्म बदलत नाहीत.

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : त्यांच्या द्रवणांक आणि उत्कलनांकामध्ये नियमित बदल होतो.

Important Compounds and Its Uses Question 6 Detailed Solution

Get Free Access Now
Hot Links: teen patti gold download apk teen patti star login teen patti casino download